Azja, Azerbejdżan Zachodni, Azerbejdżan, Azande, Ayacucho

Gdzie jest ACHURIAN Położenie Zachodni Arpaczaj; rz. w Armenii, l. dopływ Araksu; w środk. i dolnym biegu tworzy granicę z Turcją; dł. 186 km
Gdzie jest AIN Położenie rz. we Francji; pr. dopływ Rodanu; dł. 200 km; elektrownie wodne
Gdzie jest ALLER Położenie rz. w Niemczech, pr. dopływ Wezery; dł. 260 km; przepływa poprzez m. Celle
Gdzie jest ALLIER Położenie rz. we Francji, l. dopływ Loary; dł. 410 km; źródła w Sewennach; przepływa poprzez Vichy
Gdzie jest AMADJUAK Położenie jez. w Kanadzie (Ziemia Baffina); 2,4 tys. km2; połączone rz. Amadjuak z jez. Nettilling; liczne wyspy
Gdzie jest AMUNDSENA, ZATOKA AMUNDSENA Położenie zat. M. Beauforta (O. Arktyczny), pomiędzy wyspami: Banksa i Wiktorii a wybrzeżem Kanady; głęb. do 285 m
Gdzie jest ANGARSK Położenie m. w azjatyckiej części Rosji (obw. irkucki), nad Angarą; 237 tys. mieszk.; port rzeczny i lotniczy; przem. rafineryjny; drzewny, spożywczy
Gdzie jest ANTOFALLA Położenie czynny wulkan w Andach, w pn.-zach. Argentynie, na płaskowyżu Puna de Atacama; wys. 6100 m; wieczne śniegi
Gdzie jest AUGHRABIES Położenie największy wodospad na rzece Oranje, w Rep. Pd. Afryki; wys. 146 m
Gdzie jest ALEGRETE Położenie m. w pd. Brazylii (Rio Grande do Sul), nad rz. Ibirapuit?; 79 tys. mieszk.; przem. metalowy, chemiczny, drzewny, spożywczy
Gdzie jest ŞANLIURFA Położenie do 1987 Urfa, staroż. Edessa; m. w pd. Turcji, w pobliżu granicy z Syrią; 431 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Sanliurfa; przem. bawełniany, tytoniowy, spożywczy; na terytorium uprawa
Gdzie jest AALST Położenie fr. Alost; m. w pn.-zach. Belgii (Flandria), nad rz. Dender; 77 tys. mieszk.; ośr. włókiennictwa; zabytkowy ratusz, gotycka kolegiata XV-XVI w
Gdzie jest ABAKAŃSKI, STEP ABAKAŃSKI Położenie step w azjatyckiej części Rosji (Chakasja), w kotlinie Minusińskiej, na l. brzegu Jeniseju i Abakanu; liczne jeziora; hodowla zwierząt
Gdzie jest ABCHAZJA Położenie Apsny; rep. autonomiczna w pn.-zach. części Gruzji, nad M. Czarnym; 8,6 tys. km2, 169 tys. mieszk.; stol. - Suchumi; liczne kąpieliska i uzdrowiska; uprawa herbaty, roślin
Gdzie jest ABEOKUTA Położenie m. w pd.-zach. Nigerii, nad rz. Ogun; 560 tys. mieszk.; stol. stanu Ogun; przem. spożywczy, chemiczny i materiałów budowlanych; ośr. regionu uprawy kakaowca
Gdzie jest ADOUR Położenie rz. w pd.-zach. Francji; dł. 335 km; źródła w Pirenejach, uchodzi do Zat. Biskajskiej
Gdzie jest APIA Położenie stol. Samoa Zach., na wyspie Upolu, nad O. Spokojnym; 36,2 tys. mieszk.; port morski i lotniczy; turystyka
Gdzie jest ADO-EKITI Położenie m. w pd.-zach. Nigerii (Ondo), na płaskowyżu Joruba; 255 tys. mieszk.; ośr. handlu bawełną, tytoniem i kakao; przem. włókienniczy
Gdzie jest ALZACKI, KANAŁ ALZACKI Położenie kanał żeglowny we wsch. Francji (Alzacja) od Bazylei do Strasburga; dł. 118 km; zbudowany 1928-1970
Gdzie jest ANADYRSKI, PŁASKOWYŻ ANADYRSKI Położenie wyż. w Rosji (Czukocki Okręg autonomiczny), w dorzeczu górnego Anadyru; wys. do 1221 m; tundra
Gdzie jest ANCHORAGE Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Alaska), nad Zat. Cooka (O. Spokojny); 280 tys. mieszk.; największe m. stanu; port lotniczy; ośr. turystyczny
Gdzie jest ANCUD Położenie zat. O. Spokojnego, pomiędzy wybrzeżem Ameryki Pd. a wyspą Chiloé; głęb. do 188 m; liczne wyspy; port Puerto Montt
Gdzie jest ANŻERO-SUDŻEŃSK Położenie m. w Rosji (obw. kemerowski), w Kuźnieckim Zagłębiu Węglowym; 90 tys. mieszk.; przem. maszynowy, farmaceutyczny; eksploatacja węgla kamiennego
Gdzie jest ARI?GE Położenie rz. we Francji, w Pirenejach; dł. 170 km; pr. dopływ Garonny; elektrownie wodne
Gdzie jest ACZYŃSK Położenie Aczinsk; m. w azjatyckiej części Rosji (państwo Krasnojarski), nad rz. Czułym; 117 tys. mieszk.; port rzeczny, węzeł kolejowy; w pobliżu wydobycie węgla kamiennego
Gdzie jest ADAMA, MOST ADAMA Położenie archipelag wysp, raf i mielizn w Indiach, pomiędzy Płw. Indyjskim a wyspą Mannar należącą do Sri Lanki
Gdzie jest ADAMAWA Położenie wyż. w Kamerunie i częściowo we wsch. części Nigerii i Rep. Środkowoafrykańskiej; najwyższy szczyt Bamboutos (wys. 2740 m); wiecznie zielone lasy; źródła rz. Benue, Logone
Gdzie jest ARISZ, AL-ARISZ Położenie m. w pn.-wsch. Egipcie, nad M. Śródziemnym, na płw. Synaj; 69 tys. mieszk.; ośr. adm. gubernatorstwa Synaj; port rybacki; przem. spożywczy; na terytorium uprawa palmy daktylowej
Gdzie jest ATBARA Położenie m. w pn.-wsch. Sudanie (obszar Pn.), przy ujściu rz. Atbary do Nilu; 75 tys. mieszk.; zakłady naprawcze taboru kolejowego, cementownia; ośr. regionu rolniczego
Gdzie jest ATBAJ Położenie daw. Itbaj; pasmo górskie na Saharze, w Egipcie i Sudanie, wzdłuż wybrzeża M. Czerwonego; najwyższy szczyt Dżabal Uda (wys. 2259 m); głębokie i szerokie wadi
Gdzie jest ATBARA Położenie rz. w Etiopii i Sudanie, pr. dopływ Nilu; źródła na Wyż. Abisyńskiej; dł. 1120 km; dopływa do Nilu tylko w porze deszczowej; wyzyskiwana do nawadniania
Gdzie jest ADANA Położenie m. w pd. Turcji, na Niz. Cylicyjskiej, nad rz. Seyhan; zespół miejski 1,4 mln mieszk.; ośr. adm. prowincji Adana; przem. maszynowy, chemiczny, bawełniany; rzemiosło; pozostałość
Gdzie jest ADAPAZARI Położenie m. w pn.-zach. Turcji, nad rz. Sakarya; 315 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Sakarya; przem. maszynowy, skórzany i papierniczy
Gdzie jest ADARE´A, PÓŁWYSEP ADARE´A Położenie płw. i przylądek Antarktydy, nad M. Rossa (część Ziemi Wiktorii); dł. około 70 km; miejsce pierwszego lądowania statku norweskiego Antarctic
Gdzie jest ADDA Położenie rz. we Włoszech, l. dopływ Padu; dł. 313 km; źródła w Alpach Retyckich; przepływa poprzez jez. Como
Gdzie jest ADDIS ABEBA Położenie stol. Etiopii, na Wyż. Abisyńskiej, na wys. około 2420 m; 2,8 mln mieszk.; port lotniczy; gł. ośr. przem., handlowy i kulturalny państwie; liczne pałace; w pobliżu ruiny
Gdzie jest ADELAIDE Położenie m. w Australii, nad zat. Saint Vincent (O. Indyjski) i rz. Torrens; 1,1 mln mieszk.; stol. stanu Australia Pd.; osada założona 1836 (najstarsza w Australii Pd.); ośr. finansowy i
Gdzie jest ADELAJDY, WYSPA ADELAJDY Położenie w. w Antarktyce, na M. Bellingshausena (O. Spokojny); 5 tys. km2, wys. do 2395 m
Gdzie jest ADELI, WYBRZEŻE ADELI Położenie obszar w Antarktydzie Wsch.; część Ziemi Wilkesa; 43,2 tys. km2; lądolód dochodzący do wys. 2500 m; wiatry dochodzące do 90 m/s; letnia kolonia fok i pingwinów
Gdzie jest ADEN Położenie Adan; stol. Jemenu Pd., na płw. Aden, nad Zat. Adeńską, w kraterze wygasłego wulkanu; 540 tys. mieszk.; port handlowy, rybacki i lotniczy; gł. ośr. gospodarczy państwie; przem
Gdzie jest ADEŃSKA, ZATOKA ADEŃSKA Położenie zat. M. Arabskiego (O. Indyjski), pomiędzy płw.: Arabskim i Somalijskim; głęb. do 5390 m; porty: Aden i Berbera
Gdzie jest AD¬MER Położenie z angielskiego: Ajmer; m. w pn.-zach. Indiach (Radźasthan), w górach Arawali; 402 tys. mieszk.; przem. bawełniany i olejarski; targi wielbłądów; ośr. kultowy muzułmanów; zabytkowy
Gdzie jest ADMIRALICJI, GÓRY ADMIRALICJI Położenie pasmo górskie w Antarktydzie Wsch., na Ziemi Wiktorii; część G. Transantarktycznych; najwyższy szczyt Góra Sabine´a (wys. do 3850 m); liczne lodowce; złoża węgla kamiennego
Gdzie jest ADMIRALICJI, WYSPA ADMIRALICJI Położenie w. w Archipelagu Aleksandra, u brzegów Alaski (USA); 4,3 tys. km2
Gdzie jest ADMIRALICJI, WYSPY ADMIRALICJI Położenie archipelag na O. Spokojnym, część Papui-Nowej Gwinei; 2,1 tys. km2, około 31 tys. mieszk.; największa wyspa Manus; gł. m. Lorengau
Gdzie jest ADMIRALICJI, ZATOKA ADMIRALICJI Położenie zat. O. Atlantyckiego, u brzegów Wyspy Króla Jerzego (Szetlandy Pd.), w Antarktyce; 122 km2, głęb. do 530 m; na brzegu polska stacja arktyczna (Arctowski
Gdzie jest ADONI Położenie m. w pd. Indiach (Andhra Pradeś), na wyż. Dekan; 166 tys. mieszk.; ośr. przem. bawełnianego; zabytkowe budowle
Gdzie jest AIRE Położenie rz. we Francji; pr. dopływ rz. Aisne; dł. 131 km
Gdzie jest AISNE Położenie rz. w pn.-wsch. Francji, l. dopływ rz. Oise; dł. 280 km; wypływa w Argonnach; połączona z Mozą Kanałem Ardeńskim; skanalizowana na dł. 60 km
Gdzie jest AŁA-KOL Położenie słone i bezodpływowe jez. w Kazachstanie, u podnóża Ałatu Dżungarskiego, na wys. 343 m; 2650 km2, głęb. 45 m
Gdzie jest AIXlllllEN-PROVENCE Położenie m. w pd.-wsch. Francji (Prowansja); 140 tys. mieszk.; jedno z centrów przem. informatycznego i elektronicznego; uniwersytet zał. 1409; początkowa nazwa z czasów rzymskich - Aguae
Gdzie jest AIZUWAKAMATSU Położenie m. w Japonii, w prefekturze Fukushima, w pn. części wyspy Honsiu; 120 tys. mieszk.; uzdrowisko i ośr. turystyczny; przem. bawełniany, hutnictwo cynku i ołowiu
Gdzie jest AJN TAMUSZANAT Położenie m. w pn.-zach. Algierii; 66 tys. mieszk.; przem. winiarski i cementowy
Gdzie jest AJUTTHAJA Położenie m. w Tajlandii, port śródlądowy w delcie rz. Menam; 81 tys. mieszk.; do 1767 stol. Syjamu; ośr. turystyczny; ruiny pałaców, pagód i świątyń buddyjskich (XIV-XVIII w
Gdzie jest AKABA Położenie zat. M. Czerwonego, pomiędzy Płw. Arabskim a Synajem; głęb. do 1829 m; porty: Al-Akaba, Ejlat
Gdzie jest AKADEMII NAUK, GÓRY AKADEMII NAUK Położenie pasmo górskie w Pamirze, w Tadżykistanie; najwyższy szczyt gór i państwie - Szczyt Ismaiła Samanidy (wys. 7495 m) - daw. Pik Komunizmu; wieczne śniegi i lodowce, największy
Gdzie jest AKASHI Położenie m. w Japonii, w pd. części wyspy Honsiu, w prefekturze Hyögo, nad Wewnętrznym M. Japońskim; 298 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; hutnictwo żelaza, przem. maszynowy
Gdzie jest AKBAJTAŁ Położenie przełęcz w Pamirze, w Tadżykistanie, na wys. 4655 m, pomiędzy grzbietami Sarykol i Muzkoli; droga samochodowa Osz-Chorog
Gdzie jest AKITA Położenie m. w Japonii, w pn. części wyspy Honsiu, port nad M. Japońskim; 319 tys. mieszk.; przem. rafineryjny, papierniczy i chemiczny; uniwersytet zał. w VIII w
Gdzie jest AKOLA Położenie m. w środk. Indiach (Maharasztra), na Wyż Dekan, nad rz. Purna; 426 tys. mieszk.; przem. chemiczny, bawełniany, spożywczy; zał. około 1700; obszar uprawy bawełny
Gdzie jest AKOSOMBO Położenie m. i węzeł hydroenergetyczny w pd.-wsch. Ghanie, na rzece Wolta; jeden z największych w świecie zbiorników retencyjnych; 8,5 tys. km2; elektrownia wodna o mocy 762 MW
Gdzie jest AKRA Położenie Accra; stol. Ghany, nad Zat. Gwinejską; zespół miejski 2,9 mln mieszk.; port handlowy i lotniczy; największy ośr. gospodarczy państwie; angielskie i holenderskie forty (XVII w
Gdzie jest AKRON Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Ohio); 215 tys. mieszk.; przem. lotniczy, maszynowy, papierniczy; największy w świecie ośr. przem. gumowego
Gdzie jest AKSU Położenie Aeksu; m. w pn.-zach. Chinach (Xinjiang), na pogórzu Tien-szanu, w kotlinie Kaszgarskiej; 265 tys. mieszk.; przem. włókienniczy; rzemiosło; ośr. regionu uprawy ryżu, w pobliżu
Gdzie jest AKSUM Położenie m. w pn. Etiopii, na terytorium Tigre, na wys. 2300 m; 39 tys. mieszk.; miejsce koronacji królów etiopskich; ośr. turystyczny; ośr. religijny kościoła koptyjskiego; zał. około V w
Gdzie jest AKTIUBIŃSK Położenie do 1891 Aktube; m. obwodowe w zach. części Kazachstanu, na przedgórzu Uealu Pd., nad rz. Ilek; 231 tys. mieszk.; port lotniczy; hutnictwo żelaza; przem. chemiczny i maszynowy
Gdzie jest AKURE Położenie m. w pd.-zach. Nigerii; stol. stanu Ondo; 388 tys. mieszk.; przem. spożywczy, drzewny; ośr. produkcji i handlu ziarnem kakaowym
Gdzie jest ALEKSANDROW Położenie m. w europejskiej części Rosji (obw. władymirski) nad rz. Szerna; 61 tys. mieszk.; przem. chemiczny, elektroniczny i lekki, port lotniczy; sobór Troicki z XVI w.; daw. rezydencja
Gdzie jest AKWITAŃSKI, BASEN AKWITAŃSKI Położenie Niz. Akwitańska; niz. we Francji w dorzeczu Garonny, nad Zat. Biskajską; winiarstwo; uprawa zbóż i winorośli; wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego; gł. m.: Bordeaux, Tuluza
Gdzie jest AKWIZGRAN Położenie Aachen; m. w Niemczech (Nadrenia Pn.-Westfalia); 248 tys. mieszk.; przem. elektroniczny, maszynowy, spożywczy; uzdrowisko; zabytkowe budowle z okresu karolińskiego; miejsce
Gdzie jest ALEKSANDRIA Położenie Oleksandrija; m. w środk. części Ukrainy (obw. kirowogrodzki), nad rz. Ingulec; 87 tys. mieszk.; eksploatacja węgla brunatnego; przem. metalowy
Gdzie jest ALPY SEETALSKIE Położenie ekipa górska w Austrii, w Alpach Noryckich; wys. do 2396 m; turystyka
Gdzie jest ALFIOS Położenie staroż. Alfejos; rz. w Grecji; dł. 110 km; najdłuższa na płw. Peloponez; uchodzi do M. Jońskiego
Gdzie jest ALAZANI Położenie rz. w Gruzji i Azerbejdżanie; l. dopływ Kury; dł. 351 km; uchodzi do Zbiornika Mingeczaurskiego; w dolinie uprawa winorośli
Gdzie jest ABIDŻAN Położenie Abidjan; m. w pd.-wsch. części Wybrzeża Kości Słoniowej, nad Zat. Gwinejską; zespół miejski 4,3 mln mieszk.; port morski i lotniczy; przem. metalowy, petrochemiczny, włókienniczy
Gdzie jest ABILENE Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Teksas); 118 tys. mieszk.; przem. elektroniczny i lotniczy; ośr. regionu wydobycia ropy naftowej i gazu
Gdzie jest ABOMEY Położenie m. w pd. Beninie; 130 tys. mieszk.; stol. dawnego państwa Dahomej; ośr. adm. departamentu Zou; przem. metalowy, chemiczny, odzieżowy; ruiny królewskich pałaców
Gdzie jest ABU ZABI Położenie Abu Dhabi; największy z emiratów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, na Płw. Arabskim i wyspach: Das, Abu Zabi i innych w Zat. Perskiej; 73 tys. km2, 1,3 mln mieszk.; stol. - Abu
Gdzie jest ABUDŻA Położenie Abuja; stol. Nigerii (Stołeczne Terytorium Federalne 7,3 tys. km2), w środk. części państwie; przeniesiona 1991 z Lagos; zespół miejski 755 tys. mieszk.; przem. metalowy
Gdzie jest ACAILL Położenie z angielskiego: Achill; wyspa irlandzka u zach. wybrzeży Irlandii; 145 km2, 3,4 tys. mieszk.; region wyżynno-górzysty; turystyka
Gdzie jest ACEH Położenie do 1972 Atjeh; autonomiczna prowincja Indonezji, w pn. części Sumatry; 55,4 tys. km2, około 4 mln ludności; stol. - Banda Aceh; wydobycie ropy naftowej i gazu; 2004 zniszczona
Gdzie jest ACHELOOS Położenie Aspropotamos; rz. w zach. Grecji; dł. 220 km; źródła w górach Pindos; uchodzi do M. Jońskiego
Gdzie jest ACHTUBA Położenie rz. w europejskiej części Rosji, lewa odnoga dolnej Wołgi; dł. 537 km.; przepływa poprzez m.: Wołżski, Achtubińsk
Gdzie jest ACONCAGUA Położenie najwyższy szczyt Ameryki Pd., w Andach Pd. (Argentyna); wys. 6960 m; wieczne śniegi ponad 4500 m; lodowce; pozyskany 1897
Gdzie jest ALPY KAMNICKIE Położenie część Alp Wsch. w Słowenii; najwyższy szczyt Grintavec (wys. 2558 m); lasy liściaste i iglaste
Gdzie jest ALPY URNEŃSKIE Położenie ekipa górska w Alpach Berneńskich, w Szwajcarii; najwyższy szczyt Dammastock (wys. 3630 m
Gdzie jest ALPY WENECKIE Położenie pd. przedgórza Dolomitów i Alp Karnickich, we Włoszech; najwyższy szczyt Cima del Preti (wys. 2703 m); liczne ośrodki turystyczno-wypoczynkowe
Gdzie jest ALS Położenie wyspa duńska w cieśn. Mały Bełt; 312,2 km2; 52 tys. mieszk.; uprawa zbóż; przem. maszynowy, rybny; kąpieliska morskie; 1658 w okresie wojny polsko-szwedzkiej jazda polska przebyła
Gdzie jest ALTAMURA Położenie m. w pd.-wsch. Włoszech (Apulia); 63 tys. mieszk.; przem. winiarski, olejarski; zabytkowa katedra; założone w XIII w. na ruinach staroż. miasta
Gdzie jest ALTUN SHAN Położenie Ałtyn-tag; góry w Chinach, pn. odgałęzienie Kunlunu, pomiędzy kotlinami: Kaszgarską i Cajdamską; najwyższy szczyt Altun Shan (wys. 6161 m); pustynie, wieczne śniegi, lodowce
Gdzie jest ALUTA Położenie Olt; rz. w Rumunii, l. dopływ Dunaju; dł. 736 km; tworzy Przełom Czerwonej Wieży; źródła w Karpatach Wsch.; przepływa poprzez m. Slatina
Gdzie jest ADUA Położenie Adwa; m. w pn. Etiopii, na wys. 2000 m; 39 tys. mieszk.; ośr. handlu i rzemiosła; 1896 zwycięstwo wojsk etiopskich pod dowództwem cesarza Menelika II nad wojskami włoskimi
Gdzie jest ADYGEJA Położenie Adyge; rep. w Rosji, na Kaukazie; 7,6 tys. km2, około 455 tys. mieszk.; stol. - Majkop; przem. spożywczy i maszynowy; uprawa zboża, buraków cukrowych, drzew owocowych i winorośli
Gdzie jest ADŻMAN Położenie najmniejszy z emiratów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, na Płw. Arabskim, nad Zat. Perską; 260 km2, 167 tys. mieszk.; stol. - Adżman; wydobycie ropy naftowej, chromu; uprawa
Gdzie jest AFRAGOLA Położenie m. w pd. części Włoch (Kampania); 60 tys. mieszk.; przem. winiarski
Gdzie jest ALBA IULIA Położenie m. w środk. Rumunii (Siedmiogród), nad Maruszą; 66 tys. mieszk.; przem. metalowy i spożywczy; ośr. turystyczny; liczne muzea i zabytki architektury; staroż. - Apulum
Gdzie jest ALZACJA Położenie Alsace; obszar adm. i kraina historyczna we wsch. Francji, pomiędzy Wogezami a Renem; 8,3 tys. km2, 1,8 mln mieszk.; ośr. adm. - Strasburg; elektrownie wodne i jądrowe; przem
Gdzie jest AŁASZAN Położenie piaszczysta pustynia w pn. Chinach; oddzielona obniżeniem tektonicznym od Gobi, od wyż. Ordos doliną Huang He; około 170 tys. km2; wys. do 1660 m; słone okresowe jeziora
Gdzie jest AŁATAU KU¬NIECKI Położenie pasmo górskie w Rosji (pd. Syberia); dł. około 300 km; najwyższy szczyt Wierchni Zub (wys. 2178 m); tajga jodłowa; wydobycie złota, węgla kamiennego, boksytów, rud żelaza i manganu
Gdzie jest AŁATAU, TERSKEJ AŁATAU Położenie pasmo górskie w Tien-szanie, w Kirgistanie; ogranicza od pd. kotlinę jez. Issyk-kul; wys. do 5216 m; lasy świerkowe; lodowce (około 1080 km2
Gdzie jest AŁATAU ZAILIJSKI Położenie pasmo górskie w Tien-szanie, na granicy Kazachstanu i Kirgistanu; dł. około 400 km; najwyższy szczyt Tałgar (wys. 4973 m); na pd. stoku kompleks sportowy Medeo; u podnóża - Ałma
Gdzie jest AŁAZEJSKA, WYŻYNA AŁAZEJSKA Położenie płaskowyż w azjatyckiej części Rosji (Jakucja), pomiędzy Kołymą a Indygirką; wys. 350-954 m; ponad 600 m tundra
Gdzie jest AŁDAN Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji (Jakucja); pr. dopływ Leny; dł. 2242 km; źródła w G. Stanowych; dopływy: l. Amga, pr.: Uczur, Maja; żeglowna w środk. i dolnym biegu; zamarza na
Gdzie jest AŁMA ATA Położenie Ałmaty, do 1921 Wierny; m. w Kazachstanie, u podnóża Ałatau Zailijskiego, na wys. 650-950 m; 1,2 mln mieszk.; port lotniczy; przem. metalowy, maszynowy, elektrotechniczny
Gdzie jest AŁTAJ Położenie góry w Azji Środk., w regionie Rosji, Chin, Mongolii i Kazachstanu; dł. około 2000 km; najwyższy szczyt Biełucha (wys. 4506 m); głębokie doliny rzek: Katuń, Bucharma, Bija, Czuja
Gdzie jest AŁTAJ Położenie góry w Azji Środk., w regionie Rosji, Chin, Mongolii i Kazachstanu; dł. około 2000 km; najwyższy szczyt Biełucha (wys. 4506 m); głębokie doliny rzek: Katuń, Bucharma, Bija, Czuja
Gdzie jest AŁTAJ MONGOLSKI Położenie góry w Chinach i Mongolii; ogranicza od pn. Kotlinę Dżungarską; dł. około 1000 km; najwyższy szczyt Mönch Chajrchan-uul (wys. 4231 m); lasy iglaste; stepy górskie, pustynie
Gdzie jest AFRYKAŃSKO-ANTARKTYCZNY, BASEN AFRYKAŃSKO-ANTARKTY Położenie rozległe zagłębienie dna O. Atlantyckiego i O. Indyjskiego; głęb. do 6972 m; liczne góry podmorskie
Gdzie jest ARGENTYŃSKI, BASEN ARGENTYŃSKI Położenie rozległe zagłębienie dna w pd. części O. Atlantyckiego, na wsch. od Ameryki Pd.; głęb. do 6681 m; podwodne góry
Gdzie jest AFYON Położenie Karahisar, m. w zach. Turcji, na Wyż. Anatolijskiej, na wys. 1070 m; 143 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Afyon; przem. metalowy, spożywczy; towar dywanów; zabytkowe budowle; gł. w
Gdzie jest AGADES Położenie m. w środk. Nigrze, na Saharze, w oazie Agades; 130 tys. mieszk.; ośr. adm. okręgu Agades; dawna stol. państwa Tuaregów; port lotniczy; uprawa zbóż i palmy daktylowej; hodowla
Gdzie jest AGADIR Położenie Akadir; m. w pd.-zach. Maroku, nad O. Atlantyckim; 550 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Agadir; port rybacki, handlowy i lotniczy; przem. metalowy, cementowy, spożywczy; ośr
Gdzie jest AGHWAT, AL-AGHWAT Położenie fr. Laghouat; m. w pn. Algierii, w oazie Al-Aghwat; 115 tys. mieszk.; rzemiosło; ośr. handlowy i turystyczny; w oazie uprawa palmy daktylowej
Gdzie jest AGRA Położenie m. w pn. Indiach (Uttar Pradeś), na Niz. Hindustańskiej, nad rz. Jamuna; 1,2 mln. mieszk.; przem. skórzany i obuwniczy, towar biżuterii i dywanów; ośr. turystyczny i kultu
Gdzie jest AGUASCALIENTES Położenie m. w środk. Meksyku, na wys. 1950 m; 644 tys. mieszk.; hutnictwo metali nieżelaznych; stol. stanu Aguascalientes; ośr. turystyczny; uzdrowisko; zał. 1575
Gdzie jest AGUASCALIENTES Położenie stan w środk. Meksyku, na Wyż. Meksykańskiej; 5,5 tys. km2, około 1 mln mieszk.; stol. - Aguascalientes; tereny rolnicze i turystyczne; wydobycie rud ołowiu; liczne uzdrowiska
Gdzie jest AGULHAS Położenie basen oceaniczny na dnie O. Atlantyckiego i O. Indyjskiego, na pd. od Afryki; głęb. do 5972 m; liczne góry podmorskie
Gdzie jest AGUSAN Położenie rz. w Filipinach, na wyspie Mindanao; dł. 386 km; uchodzi do morza Mindanao; przepływa poprzez m. Butuan
Gdzie jest AHWAZ Położenie m. w pd.-zach. Iranie, na Niz. Mezopotamskiej, nad rz. Karun; 685 tys. mieszk.; ośr. adm. ostanu Chuzestan; port rzeczny; wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego; hutnictwo żelaza
Gdzie jest AIR Położenie Azbine, Azben; wyż. w pd. części Sahary, w Nigrze; średnia wys. do 800 m; wygasły wulkan Baguezane (wys. 1900 m); teren pustynny i półpustynny; koczownicza hodowla bydła
Gdzie jest ALABAMA Położenie rz. w pd. części USA; powstaje z połączenia rzek: Coosa i Tallapoosa, wypływających w Appalachach; od źródeł Coosa dł. 967 km; po połączeniu z rz. Tombigbee nosi nazwę Mobile
Gdzie jest ALAGOINHAS Położenie m. we wsch. Brazylii (Bahia); 121 tys. mieszk.; ośr. uprawy tytoniu; przem. tytoniowy i skórzany
Gdzie jest ALAPPULA Położenie Alleppi, z angielskiego: Alleppey; m. w pd. Indiach (Kerala), nad M. Arabskim; 188 tys. mieszk.; port morski; przem. metalowy, chemiczny, papierniczy; zabytkowe budowle
Gdzie jest ALASKA Położenie największy stan USA, w pn.-zach. części Ameryki Pn.; najwyższy szczyt McKinley (wys. 6194), w górach Alaska; 1,5 mln km2; 645 tys. mieszk.; stol. - Juneau; liczne parki narodowe
Gdzie jest ALASKA Położenie płw. w stanach zjednoczonych ameryki (Alaska), pomiędzy M. Beringa i O. Spokojnym; dł. około 800 km; na całej długości G. Aleuckie; czynne wulkany; liczne jeziora; wydobycie ropy
Gdzie jest ALBANO Położenie jez. kalderowe we Włoszech, w G. Albańskich, na pd.-wsch. od Rzymu, na wys. 294 m; 6 km2, głęb. do 170 m; nad brzegiem m. Marino; w staroż. wokół jez. zbudowano sporo wytwornych
Gdzie jest ALBANY Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Georgia), nad rz. Flint; 78 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, farmaceutyczny i spożywczy
Gdzie jest ALBANY Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki, przy ujściu rz. Mohawk do Hudson; 95 tys. mieszk.; stol. stanu Nowy Jork; wchodzi w skład zespołu miejskiego Albany-Schenectady-Troy; przem
Gdzie jest ALBANY Położenie rz. we wsch. Kanadzie (Ontario); wypływa z jez. St Joseph; uchodzi do Zat. Jamesa (część Zat. Hudsona); dł. 982 km
Gdzie jest ALBERTA Położenie prowincja w pd.-zach. Kanadzie; 661,2 tys. km2, 3,2 mln mieszk.; stol. - Calgary; W. Równiny i G. Skaliste; polodowcowe jez. Athabaska; obszar wydobycia węgla kamiennego, ropy
Gdzie jest ALBERTA KANAŁ Położenie Albertkanaal; kanał śródlądowy w Belgii; łączy Mozę (w Li?ge) ze Skaldą w Antwerpii); dł. 130 km; czynny od 1940
Gdzie jest ALBULA Położenie przełęcz w Alpach Retyckich, we wsch. Szwajcarii; łączy dolinę Renu i Innu; wys. 2312 m
Gdzie jest ALBURY-WODONGA Położenie zespół dwóch miast w Australii, na granicy stanów: Nowa Pd. Walia i Wiktoria, nad rz. Murray; 98 tys. mieszk.; powstało 1974 z połączenia miast: Albury i Wodonga; ośr. regionu
Gdzie jest ALCOY Położenie m. w pd.-wsch. Hiszpanii (Walencja), w G. Betyckich, nad rz. Serpis; 56 tys. mieszk.; przem. maszynowy, włókienniczy i papierniczy; ośr. turystyczny
Gdzie jest ALDABRA Położenie wyspa koralowa na O. Indyjskim (Seszele); 365 km2; turystyka; uprawa palmy kokosowej, waniliowca, cynamonowca
Gdzie jest ALEKSANDRA, WYSPA ALEKSANDRA Położenie daw. Ziemia Aleksandra I; największa wyspa w Antarktyce, na M. Bellingshausena (O. Spokojny), u pd.-zach. wybrzeży Płw. Antarktycznego; 70 tys. km2; górzysta; wys. do 2987 m
Gdzie jest ALEKSANDRIA Położenie m. w pn. Egipcie, na zach. krańcu delty Nilu, nad m. Śródziemnym; 4 mln mieszk.; port handlowy i lotniczy; różnorodny przem.; zabytkowe budowle, między innymi kolumna Pompejusza
Gdzie jest ALESSANDRIA Położenie m. w pn.-zach. Włoszech (Piemont), nad rz. Tanaro; 83 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Alessandria; przem. obuwniczy, maszynowy i papierniczy; muzea; zabytkowe budowle
Gdzie jest ALEUCKI, RÓW ALEUCKI Położenie głębia oceaniczna w pn. części dna O. Spokojnego; biegnie wzdłuż płw. Alaska i Aleutów; dł. 3800 km, szer. 50 km, głęb. do 7822 m
Gdzie jest ALEUTY Położenie Wyspy Aleuckie; archipelag na O. Spokojnym; część stanu Alaska (USA); 37,8 tys. km2; 12 tys. mieszk.; teren górzysty; czynne wulkany - czynny Shishaldin (wys. 2863 m); bazy
Gdzie jest ALEXANDRIA Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Wirginia), w zespole miejskim Waszyngtonu, nad rz. Potomac; 133 tys. mieszk.; funkcje gł. mieszkaniowe; zabytkowe domy i kościół; zał. 1749
Gdzie jest ALEXANDRIA Położenie m. w pd. Rumunii, nad rz. Vedea, na Niz. Wołoskiej; 50 tys. mieszk.; przem. metalowy, maszynowy, lekki
Gdzie jest ALGIERSKO-PROWANSALSKI, BASEN ALGIERSKO-PROWANSALS Położenie rozległe zagłębienie dna w zach. części M. Śródziemnego, ciągnące się pomiędzy Korsyką, Sardynią i Balearami; głęb. do 2887 m
Gdzie jest ALIAKMON Położenie Wistrica; rz. w pn. Grecji, w pobliżu granicy z Albanią; dł. 297 km; źródła w górach Pindos; uchodzi do Zat. Salonickiej (M. Egejskie
Gdzie jest ALICANTE Położenie rzym. Lucentum; m. w pd.-wsch. Hiszpanii (Walencja), nad zat. Alicante (M. Śródziemne); ośr. adm. prowincji Alicante; 305 tys. mieszk.; port handlowy, rybacki i pasażerski; przem
Gdzie jest ALIGARH Położenie m. w pn. Indiach (Uttar Pradeś), w międzyrzeczu Gangesu i Jamuny; 710 tys. mieszk.; przem. mięsny, włókienniczy, skórzany; ośr. handlu trzciną cukrową i zbożem; liczne świątynie
Gdzie jest ALLAHABAD Położenie Prajaga; m. w pn. Indiach (Uttar Pradeś), nad rz. Jamuna, przy ujściu do Gangesu; około 1 mln mieszk.; przem. maszynowy, bawełniany, tytoniowy; ośr. religijny od czasów staroż
Gdzie jest ALLENTOWN Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Pensylwania), nad rz. Lehigh; 106 tys. mieszk.; przem. elektrotechniczny, maszynowy, włókienniczy; domy z XVIII w
Gdzie jest ALOFI Położenie stol. Niue, nad O. Spokojnym; około 1 tys. mieszk.; port handlowy; kąpielisko morskie
Gdzie jest ALOR Położenie Ombai; ekipa wysp indonezyjskich w Małych Wyspach Sundajskich; 2,9 tys. km2, 127 tys. mieszk.; największa wyspa - Alor (2,3 tys. km2); wulkan Kolana (wys. 1765 m). gł. m. i port
Gdzie jest ALOR SETAR Położenie Alor Star; m. w pn.-zach. Malezji, nad rz. Kedah; 209 tys. mieszk.; stol. stanu Kedah; ośr. regionu uprawy kauczukowca i ryżu
Gdzie jest ALPY Położenie fr. Alpes, niem. Alpen, wł. Alpi; najwyższe góry Europy; ciągną się od wybrzeża M. Śródziemnego do Dunaju; dł. 1200 km; najwyższy szczyt Mont Blanc (wys. 4807 m); podzielone są na
Gdzie jest ALPY ALBAŃSKIE Położenie góry w pn. Albanii; najwyższy szczyt Jezerca (2694 m
Gdzie jest ALPY ALGAWSKIE Położenie część Alp Wsch., w Austrii i Niemczech, pomiędzy Jez. Bodeńskim a doliną Lechu; najwyższy szczyt Rote Wand (wys. 2704 m); hodowla bydła
Gdzie jest ALPY BAWARSKIE Położenie pn. część grzbietów Tyrolsko-Bawarskich Alp Wapiennych w Niemczech; najwyższy szczyt Zugspitze (wys. 2963 m); złoża węgla brunatnego i ropy naftowej; obszar turystyczny; ośr
Gdzie jest ALPY BERGAMSKIE Położenie część Alp Zach. we Włoszech; ciągną się pomiędzy doliną rz. Oglio i jez. Como; najwyższy szczyt Pizzo di Coca (wys. 3052 m); ponad 2300 m hale i skały
Gdzie jest ALPY DELFICKIE Położenie część Alp Zach. we Francji; najwyższy masyw górski Pelvoux (wys. 4102 m); turystyka; ośr. sportów zimowych - Grenoble
Gdzie jest ALPY DELFINACKIE Położenie część Alp Zach. we Francji; dł. około 110 km; najwyższy szczyt Barre des Ecrins (wys. 4102 m); w części zach. przechodzą w niskie, wapienne pasmo Praelp Delfinackich; źródła rzek
Gdzie jest ALPY FRYBURSKIE Położenie pn. przedgórza Alp Berneńskich, w Szwajcarii, pomiędzy Jez. Genewskim a rz. Aare; najwyższy szczyt Vanil Noir (wys. 2389 m
Gdzie jest ALPY GAILTALSKIE Położenie część Alp Wsch. w Austrii, pomiędzy doliną rz. Drawy i jej dopływem Gail; najwyższy szczyt Sandspitze (wys. 2772 m); wydobycie rud ołowiu i cynku
Gdzie jest ALPY KARNICKIE Położenie część Alp Wsch. na granicy austriacko-włoskiej, na pd. od doliny Drawy i jej dopływu Gail; najwyższy szczyt Hohe Warte (wys. 2780 m); lasy mieszane; liczne ośrodki turystyczne
Gdzie jest ALPY KITZBÜHELSKIE Położenie pasmo górskie w Austrii, oddzielone doliną górnego Salzachu od Wysokich Taurów; najwyższy szczyt Kreuzjoch (wys. 2558 m); ośr. turystyczny Zell am See
Gdzie jest ALPY KRUSZCOWE Położenie ekipa górska w Alpach Wsch. w Austrii (część Alp Dolnoaustriackich), pomiędzy doliną Mury i Anizy; dł. około 50 km; najwyższy szczyt Gösseck (wys. 2215 m); eksploatacja rud żelaza
Gdzie jest ALPY LECHTALSKIE Położenie część Alp Wsch. w Austrii, pomiędzy doliną Innu i Lechu; najwyższy szczyt Parseier Spitze (wys. 3036 m); turystyka
Gdzie jest ALPY LIGURYJSKIE Położenie część Alp Nadmorskich we Włoszech i częściowo we Francji, pomiędzy przełęczami: Tenda a Cadibona; najwyższy szczyt Marguareis (wys. 2651 m); lasy liściaste; strome zbocza
Gdzie jest AURORA Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Illinois), w zespole miejskim Chicago; 146 tys. mieszk.; przem. metalowy, środków transportu
Gdzie jest ALPY LUGAŃSKIE Położenie ekipa górska w Alpach Lepontyjskich we Włoszech i Szwajcarii, pomiędzy jez.: Como i Maggiore; najwyższy szczyt Pizzo di Gino (wys. 2245 m
Gdzie jest ALPY NORYCKIE Położenie część Alp Wsch. w pd. Austrii, oddzielone przełęczą Katschberg od Wysokich Taurów; gł. ekipy górskie: Alpy Gurktalskie, Alpy Seetalskie, Alpy Styryjskie; najwyższy szczyt Eisenhut
Gdzie jest ALPY PENNIŃSKIE Położenie część Alp Zach. we Włoszech i Szwajcarii, pomiędzy Ogromną Przełęczą Św. Bernarda i Simplon; powyżej 20 szczytów ponad 4000 m, najwyższy Dufour, w masywie Monte Rosa (wys. 4634 m
Gdzie jest ALPY RETYCKIE Położenie część Alp Wsch. w Austrii, Szwajcarii i Włoszech, pomiędzy przełęczami: Splügen a Brenner; najwyższy szczyt Piz Bernina (wys. 4049 m); ekipy górskie: Alpy Oetztalskie, Ortles
Gdzie jest ALPY SALZBURSKIE Położenie część Alp Wsch. w Niemczech i Austrii, pomiędzy przełęczą Pyhrn a przełomem rz. Kössener Ache; najwyższe szczyty: Hoher Dachstein (wys. 2995 m), Steinernes Meer (Morze Kamienne
Gdzie jest AŁTAJSKI, KRAJ AŁTAJSKI Położenie jednostka administracyjna w azjatyckiej części Rosji, w dorzeczu górnego Obu; 169,1 tys. km2; 2,7 mln mieszk.; stol. - Barnauł; uprawa zbóż, buraków cukrowych, słonecznika
Gdzie jest AMADEUS Położenie solnisko, daw. słone, bezodpływowe jez. w środk. Australii (Terytorium Pn.); 8700 km2; okresowo zamienia się w bagna
Gdzie jest AMAKUSA Położenie ekipa powyżej 100 wysp japońskich, na M. Wschodniochińskim, u zach. wybrzeży wyspy Kiusiu; 875 km2; 260 tys. mieszk.; uprawa pszenicy, ryżu
Gdzie jest AMAMI Położenie ekipa wysp japońskich w archipelagu Riukiu; 1237 km2; powyżej 204 tys. mieszk.; uprawa trzciny cukrowej, bananów
Gdzie jest AMARA, AL-AMARA Położenie m. w pd.-wsch. Iraku, na Niz. Mezopotamskiej, nad Tygrysem; 363 tys. mieszk.; ośr. adm. muhafazy Majsan; port rzeczny; przem. odzieżowy, włókienniczy
Gdzie jest AMASYA Położenie m. w pn. Turcji, u podnóża G. Pontyjskich; 83 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Amasya; przem. jedwabniczy, cukierniczy; na terytorium uprawa buraków cukrowych; zabytkowe budowle
Gdzie jest AMBALA Położenie m. w pn.-zach. Indiach (Harijana), na Niz. Hindustańskiej, nad rz. Ghagghar; 149 tys. mieszk.; ośr. przem. włókienniczego; zabytkowe budowle
Gdzie jest AMBATO Położenie m. w środk. Ekwadorze, w Andach, w pobliżu wulkanu Chimborazo; ośr. adm. prowincji Tungurahua; 164 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, skórzany, spożywczy; węzeł komunikacyjny przy
Gdzie jest AMBON Położenie wyspa indonezyjska w Molukach Pn.; 761 km2; 653 tys. mieszk.; uprawa palmy kokosowej, trzciny cukrowej, goździkowca
Gdzie jest AMBRE Położenie przylądek w pn. części Madagaskaru, na O. Indyjskim; najdalej na pn. wysunięty pkt. wyspy
Gdzie jest AMELAND Położenie wyspa holenderska na M. Północnym, w archipelagu Wysp Zachodniofryzyjskich; 62 km2; 3,3 tys. mieszk.; gł. miejscowość Nes; uprawa zbóż, buraków cukrowych; turystyka; kąpieliska
Gdzie jest AMERSFOORT Położenie m. w środk. Holandii (Utrecht), nad rz. Eem; 135 tys. mieszk.; ośr. przem. energetycznego; zabytkowe budowle
Gdzie jest AMERYKA Położenie część świata na półkuli zach., pomiędzy O. Atlantyckim a O. Spokojnym; 42 mln km2; 873 mln mieszk.; na kontynencie leży 35 krajów i 16 terytoriów niezależnych; odkryta poprzez K
Gdzie jest AMERYKA PÓŁNOCNA Położenie kontynent, część Ameryki; połączona Przesmykiem Panamskim z Ameryką Pd.; 24,2 mln km2; 508 mln mieszk.; wyspy zajmują 16,7% pow. kontynentu; gł. wyspy: Grenlandia, Kuba, Ziemia
Gdzie jest AMERYKA ŚRODKOWA Położenie obszar Ameryki, w skład którego wchodzą: pd. część Ameryki Pn., Antyle i Bahamy; 850 tys. km2, 70 mln mieszk.; położonych jest 22 krajów i 10 terytoriów niezależnych
Gdzie jest AMGA Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji (Jakucja), l. dopływ Ałdanu; dł. 1462 km; źródła w G. Ałtajskich
Gdzie jest AMIENS Położenie staroż. Samarobriva; m. w pn. Francji, nad Sommą (Pikardia); ośr. adm. departamentu Somme; 1137 tys. mieszk.; port lotniczy; różnorodny przem.; 1918 miejsce ciężkich walki między
Gdzie jest ANADYR Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji (Czukocki Okręg Autonomiczny); dł. 1150 km; źródła na Płaskowyżu Anadyrskim; uchodzi do Zat. Anadyrskiej (M. Beringa); gł. dopływy pr.: Jeropoł
Gdzie jest ANADYRSKA, NIZINA ANADYRSKA Położenie region nizinny w azjatyckiej części Rosji (Czukocki Okręg Autonomiczny), w dorzeczu Anadyru; tundra; liczne jeziora
Gdzie jest ANDALUZJA Położenie Andalucia; obszar autonomiczny i kraina historyczna w pd. Hiszpanii, nad O. Atlantyckim i M. Śródziemnym; 87,6 tys. km2; 7,4 mln mieszk.; stol. - Sewilla; turystyka; uprawa
Gdzie jest ANDROS Położenie wyspa na O. Atlantyckim, największa w archipelagu Wysp Bahama; wchodzi w skład państwa Bahama; 5,9 tys. km2, 9 tys. mieszk.; uprawa ananasów; turystyka
Gdzie jest AMIRANTY Położenie Amirantes; ekipa około 150 seszelskich wysp koralowych na O. Indyjskim; 10,3 km2; 200 mieszk.; plantacje palmy kokosowej
Gdzie jest AMMER Położenie rz. w Niemczech; l. dopływ rz. Izary; wypływa w górach Ammer (Alpy Bawarskie); przepływa poprzez jez. Ammer; dł. 175 km; w dolnym biegu - Amper
Gdzie jest AMORGOS Położenie wyżynna wyspa grecka na M. Egejskim (Cyklady); 121 km2, 1,6 tys. mieszk.; turystyka; gł. m. Katapola; w starożytności miejsce wyrobu tkaniny barwionej na czerwono, zwanej amorgeja
Gdzie jest AMRAWATI Położenie m. w środk. Indiach (Maharasztra), na wyż Dekan; 584 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, olejarski; zabytkowe budowle
Gdzie jest AMSTERDAM-REN, KANAŁ AMSTERDAM-REN Położenie Amsterdam-Rijnkanaal); kanał śródlądowy w Holandii; łączy port w Amsterdamie z rz. Waal; dł. 72 km; czynny od 1952
Gdzie jest AMU-DARIA Położenie rz. w Tadżykistanie, Uzbekistanie i Turkmenistanie; powstaje z połączenia Piandżu i Wachszu; źródła w Hindukuszu; dł. 1415 km; uchodzi latem do Jez. Aralskiego; przepływa poprzez
Gdzie jest AMUNDSENA, BASEN AMUNDSENA Położenie rozległe zagłębienie dna w okołobiegunowej części O. Arktycznego; głęb. do 4855 m
Gdzie jest AMUNDSENA, MORZE AMUNDSENA Położenie przybrzeżne morze (pd. część O. Spokojnego) u wybrzeży Antarktydy, pomiędzy Wyspą Thurstona a przylądkiem Dart; 98 tys. km2, głęb. do 585 m; zasolenie 3,3%; pokryte lodami
Gdzie jest AMURSKI, OBWÓD AMURSKI Położenie okręg adm. w Rosji, na Dalekim Wschodzie; 363,7 tys. km2, 853 tys. mieszk.; stol. - Błagowieszczeńsk; eksploatacja złota, węgla brunatnego; uprawa warzyw, pszenicy i soji
Gdzie jest ANABAR Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji (Jakucja); uchodzi do Zat. Anabarskiej (M. Łaptiewów); w górnym biegu nosi nazwę Ogromna Kuonamka; dł. 939 km; zamarza na moment 8 miesięcy; w
Gdzie jest ANADYRSKA, ZATOKA ANADYRSKA Położenie zat. w pn.-zach. części M. Beringa, u wybrzeży Płw. Czukockiego; głęb. do 105 m; uchodzi rz. Anadyr; porty: Anadyr, Prowidienija
Gdzie jest ANAPA Położenie m. w Rosji (państwo Krasnodarski), nad M. Czarnym; 57 tys. mieszk.; uzdrowisko i kąpielisko morskie; w rejonie uprawa winorośli
Gdzie jest ANÁPOLIS Położenie m. w środk. Brazylii (Gaoi?s); 317 tys. mieszk.; przem. chemiczny; w rejonie wydobycie rud niklu, kwarcu i złota
Gdzie jest ANDALUZYJSKA, NIZINA ANDALUZYJSKA Położenie region nizinny w Hiszpanii (Andaluzja), pomiędzy G. Betyckimi i Sierra Morena, w dorzeczu Gwadalkiwiru; w zach. części region błotnisty Las Marismas; obszar rolniczy; uprawa drzew
Gdzie jest ANDAMAŃSKIE, MORZE ANDAMAŃSKIE Położenie część O. Indyjskiego, pomiędzy Płw. Indochińskim a Andamanami, Nikobarami i Sumatrą; 602 tys. km2; głęb. do 4507 m; zasolenie 2-3,4%; uchodzą rz.: Irawadi, Saluin; gł. porty
Gdzie jest ANDERLECHT Położenie m. w Belgii, w zespole miejskim Brukseli; 88 tys. mieszk.; przem. elektromaszynowy, obuwniczy; kompleks obiektów sportowych
Gdzie jest ANDERSON Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Indiana), nad rz. White; 60 tys. mieszk.; przem. samochodowy, elektroniczny
Gdzie jest ANDIŻAN Położenie m. obwodowe we wsch. Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej; 365 tys. mieszk.; przem. elektrotechniczny, maszynowy, chemiczny, lekki
Gdzie jest ANGOLSKI, BASEN ANGOLSKI Położenie rozległe zagłębienie dna w pd. części O. Atlantyckiego, na zach. od pd. Afryki; głęb. do 6260 m; podmorskie góry
Gdzie jest ANDORA Położenie Andorra la Vella; stol. Andory nad rz. Valira; 23,4 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, tytoniowy; rzemiosło; ośr. turystyczny; zabytkowy kościół romański
Gdzie jest ANDRIA Położenie m. w pd.-wsch. Włoszech (Apulia), w pobliżu wybrzeża M. Adriatyckiego; 92 tys. mieszk.; przem. winiarski, olejarski; ośr. regionu uprawy winorośli; zabytkowe kościoły
Gdzie jest ANDRINGITRA Położenie góry w pd. części Madagaskaru; najwyższy szczyt Boby (2658 m
Gdzie jest ANDY PATAGOŃSKIE Położenie pd. część Andów, w Chile i Argentynie; dł. około 2 tys. km; najwyższy szczyt San Valentin (4058 m); liczne jeziora, wulkany (Maipó 5323 m), lodowce (Upsala, dł. 60 km); granica
Gdzie jest ANGARA Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji; dł. 1779 km; pr. dopływ Jeniseju; wypływa z jez. Bajkał; gł. dopływy pr. Ilim, l.: Irkut, Bieła, Oka; zbiorniki retencyjne i elektrownie wodne
Gdzie jest ANGERS Położenie m. w zach. Francji Pays de la Loire), nad rz. Maine; 155 tys. mieszk.; port rzeczny i lotniczy; przem. maszynowy; targi rolne; zabytkowe budowle; X 1939-VI 1940 siedziba rządu RP
Gdzie jest ANGLIA Położenie England; największa część W. Brytanii; zajmuje pd. i środk. część wyspy W. Brytania; 130,4 tys. km2; 49,4 mln mieszk.; stol. - Londyn; w części pn. G. Pennińskie; gł. rz.: Tamiza
Gdzie jest ANGRA DOS REIS Położenie m. w pd.-wsch. Brazylii (stan Rio de Janeiro), nad O. Atlantyckim; 139 tys. mieszk.; port rybacki; przem. chemiczny, rybny, odzieżowy; pierwsza w państwie elektrownia jądrowa
Gdzie jest ANGREN Położenie m. we wsch. Uzbekistanie (obw. taszkencki); 163 tys. mieszk.; zakład podziemnej gazyfikacji węgla; elektrownia cieplna; ośr. zagłębia węgla brunatnego
Gdzie jest ANHUI Położenie Anhuej; prowincja we wsch. Chinach; 140 tys. km2, 69,5 mln mieszk.; ośr. adm. - Hofej; eksploatacja węgla kamiennego, rudy żelaza, miedzi; hutnictwo; przem. włókienniczy; uprawa
Gdzie jest ANIZA Położenie Enns; rz. w Austrii; dł. 254 km; pr. dopływ Dunaju; źródła w Niskich Taurach; przełom poprzez Alpy Ennstalskie; elektrownie wodne; przepływa poprzez m. Steyr
Gdzie jest ANJANG Położenie Anyang; m. w pn.-zach. Korei Pd. (prowincja Kjonggi); 773 tys. mieszk.; ośr. przem. włókienniczego, odzieżowego, papierniczego; centrum filmowe
Gdzie jest ANJOU Położenie Ostrowa Anżu; wyspy rosyjskie na M. Arktycznym, największe w ekipie Wysp Nowosyberyjskich; około 29 tys. km2; inna nazwa Wysp Nowosyberyjskich
Gdzie jest ANKONA Położenie m. w środk. Włoszech, nad M. Adriatyckim; 100 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Ankona; port handlowy i rybacki; międzynarodowe targi rybne; kąpielisko morskie; w trakcie II wojny
Gdzie jest ANN ARBOR Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Michigan); 116 tys. mieszk.; przem. samochodowy, dokładny
Gdzie jest ANNAMSKIE, GÓRY ANNAMSKIE Położenie Truong Son; góry w Wietnamie i Laosie; dł. około 1200 km; wys. do 2598 m; liczne pokrywy law bazaltowych
Gdzie jest ANNAPOLIS Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Maryland), nad Zat. Chesapeake (O. Atlantycki); stol. stanu Maryland; 37 tys. mieszk.; port jachtowy; ośr. turystyczny; obserwatorium
Gdzie jest ANZOB Położenie przełęcz w Tadżykistanie, w G. Hisarskich; wys. 3372 m; droga samochodowa Taszkent-Duszanbe
Gdzie jest ANSHAN Położenie Anszan; m. w pn.-wsch. Chinach (Liaoning); 1,2 mln mieszk.; największy w państwie kombinat hutnictwa żelaza; zabytkowe budowle; w rejonie wydobycie rud żelaza
Gdzie jest ANSHUN Położenie Anszun; m. w pd. Chinach (Guizhou); 142 tys. mieszk.; ośr. przem. spożywczego; w pobliżu złoża węgla kamiennego
Gdzie jest ANTANANARYWA Położenie do 1976 Tananariwa; stol. Rep. Malgaskiej (Madagaskar), na wys. około 1400 m; 1,3 mln mieszk.; port lotniczy; przem. włókienniczy, skórzany, spożywczy; zabytkowe budowle; stol
Gdzie jest ANTARKTYDA Położenie kontynent na półkuli pd., zajmujący środk. część Antarktyki; 14 mln km2; najwyższy szczyt Vinson (wys. 5140 m), w górach Sentinel; 99,5% pow. pokryta lodem o grubości 1880-około
Gdzie jest ANTARKTYKA Położenie region polarny i subpolarny na półkuli pd.; obejmuje Antarktydę i przyległe wyspy (Falklandy, Szetlandy Pd., Orkady Pd. i inne); 52,5 mln km2; około 200 tys. gór lodowych
Gdzie jest ANTIBES Położenie m. w pd. Francji Alpes-Maritimes), na Lazurowym Wybrzeżu, nad M. Śródziemnym; 71 tys. mieszk.; port rybacki i jachtowy; uzdrowisko; kąpielisko morskie, pierwszy w Europie ogród
Gdzie jest ANTOFAGASTA Położenie m. w pn. Chile, nad O. Spokojnym; 308 tys. mieszk.; port handlowy; przem. stoczniowy, chemiczny, włókienniczy; węzeł komunikacyjny przy Drodze Panamerykańskiej; zabytkowe budowle
Gdzie jest ANTRACYT Położenie m. na Ukrainie (obw. ługański), w Donieckim Zagłębiu Węglowym; 73,5 tys. mieszk.; przem. metalowy, maszynowy; wydobycie węgla kamiennego
Gdzie jest ANTSERANANA Położenie do 1979 Diégo-Suarez; m. w pn. części Madagaskaru, nad O. Indyjskim; 83 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Antseranana; przem. stoczniowy, spożywczy; port handlowy
Gdzie jest ANTSIRABE Położenie m. w środk. części Madagaskaru (prowincja Antananarywa), u podnóża masywu Ankaratra, na wys. 1500 m; 182 tys. mieszk.; przem. włókienniczy; uzdrowisko (cieplice); ośr. turystyczny
Gdzie jest ANTYATLAS Położenie pasmo górskie w pd.-zach. części Atlasu, w Maroku; dł. około 600 km; najwyższy szczyt Imkut (wys. 2531 m
Gdzie jest ANTYLE HOLENDERSKIE Położenie autonomiczne terytorium Holandii, w Ameryce Środk. (Indie Zach.); obejmuje wyspy wulkaniczne: Curaçao, Bonaire, Sant-Martin i inne na M. Karaibskim; 800 km2; 264 tys. mieszk
Gdzie jest ANTYLIBAN Położenie pasmo górskie w Syrii i Libanie; najwyższy szczyt Dżabal asz-Szajch (Hermon), wys. 2814 m; rzeźba krasowa; stepy
Gdzie jest AODZI Położenie Aoji; m. w pn.-wsch. części Korei Pn. (prowincja Hamgjong Pn.), nad rz. Tuman-gang, przy granicy z Chinami; 50 tys. mieszk.; ośr. wydobycia węgla brunatnego
Gdzie jest APALACHICOLA Położenie rz. w stanach zjednoczonych ameryki (Floryda); powstaje z połączenia rzek: Chattahoochee i Flint dł. 843 km; źródła w Appalachach; uchodzi do Zat. Meksykańskiej; w górnym biegu
Gdzie jest APATYTY Położenie m. w Rosji (obw. murmański), na Płw. Kolskim, nad jez. Imandra; 60 tys. mieszk.; przem. metalowy, chemiczny, spożywczy; wzbogacanie apatytów i nefelinów
Gdzie jest APELDOORN Położenie m. w środk. Holandii (Geldria), nad kanałem Apeldoorn; 158 tys. mieszk.; ośr. przem. włókienniczego i papierniczego; port śródlądowy; letnia rezydencja królewska; zabytkowe zamki
Gdzie jest ARAGUARI Położenie m. w pd.-wsch. Brazylii (Minas Gerais); 797 tys. mieszk.; przem. spożywczy; ośr. regionu rolniczego
Gdzie jest APPALACHY Położenie góry we wsch. części Ameryki Pn., w stanach zjednoczonych ameryki i Kanadzie; dł. 3300 km, szer. 300-560 km; najwyższy szczyt Mitchell (2037 m); gł. pasma: G. Zielone, G. Białe
Gdzie jest APPLETON Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Wisconsin), nad rz. Fox; 73 tys. mieszk.; wchodzi w skład zespołu miejskiego Appleton-Oshkosh-Neenah; przem. maszynowy, papierniczy; ośr
Gdzie jest APSZEROŃSKI, PÓŁWYSEP APSZEROŃSKI Położenie płw. w Azerbejdżanie, wysunięty w M. Kaspijskie; dł. 60 km, szer. do 30 km, wys. do 165 m; wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego; uzdrowiska; gł. m. Baku
Gdzie jest APULIA Położenie Puglia; kraina historyczna i obszar autonomiczny w pd.-wsch. Włoszech, nad M. Adriatyckim i Zat. Tarencką; 19,4 tys. km2; 4,1 mln mieszk.; stol. - Bari; jeden z gł. w państwie
Gdzie jest APURE Położenie rz. w Wenezueli, l. dopływ rz. Orinoko; dł. 1580 km; powstaje z połączenia rzek: Sarare i Uribante; źródła w Kordylierze Wsch
Gdzie jest AQUILA, L´ AQUILA Położenie m. we Włoszech, u podnóży Apeninu Abruzyjskiego, nad rz. Aterno; stol. regionu Abruzja i ośr. adm. prowincji L´Aquila; 63 tys. mieszk.; przem. maszynowy, włókienniczy; ośr
Gdzie jest ARABSKA, PUSTYNIA ARABSKA Położenie Pustynia Wschodnia; pustynia w pn.-wsch. części Sahary, w Egipcie; teren wyżynno-górzysty; góry Atbaj; najwyższy szczyt Dżabal Szaib al-Banat (wys. 2187 m); liczne wadi; wydobycie
Gdzie jest ARABSKI, BASEN ARABSKI Położenie rozległe zagłębienie dna w pn.-zach części O. Indyjskiego; głęb. do 5875 m, w Głębi Wheatleya
Gdzie jest ARABSKI, PÓŁWYSEP ARABSKI Położenie największy płw. Azji, pomiędzy M. Arabskim, M. Czerwonym i Zat. Perską; 3 mln km2; góry zrębowe (wys. do 3760 m); pustynie kamieniste i piaszczyste, największe: Ar-Rub al-Chali
Gdzie jest ARABSKO-INDYJSKI, GRZBIET ARABSKO-INDYJSKI Położenie podwodny grzbiet górski w pn.-zach. części O. Indyjskiego; dł. 4500 km; przebiega od Zat. Adeńskiej do Maskarenów; głęb. od. 1311-6492 m
Gdzie jest ARACAJU Położenie m. w pn.-wsch. Brazylii, nad O. Atlantyckim, w pobliżu ujściu rz. Sergipe do O. Atlantyckiego; stol. stanu Sergipe; 500 tys. mieszk.; port morski i lotniczy; przem. skórzany
Gdzie jest ARAÇATUBA Położenie m. w pd.-wsch. Brazylii (stan S?o Paulo); 175 tys. mieszk.; przem. spożywczy
Gdzie jest ARAFURA Położenie morze; część O. Spokojnego, pomiędzy Australią, Nową Gwineą i wyspami Tanimbar i Kai; 1037 tys. km2, głęb. do 3680 m w rowie Aru; zasolenie 3,5%; zat. Karpenteria; rafy koralowe
Gdzie jest ARAGOŃSKA, KOTLINA ARAGOŃSKA Położenie kotlina w Hiszpanii, pomiędzy G. Iberyjskimi, G. Katalońskimi i Pirenejami; przepływa rz. Ebro; gł. m. Saragossa; obszar rolniczy; uprawa bawełny, winorośli, buraków cukrowych
Gdzie jest ARAISZ, AL-ARAISZ Położenie staroż. Lixus, fr. Larache; m. w pn. części Maroka, przy ujściu rz. Lukkus do O. Atlantyckiego; 60 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; przem. włókienniczy, skórzany, spożywczy
Gdzie jest ARAK Położenie daw. Sultanabad; m. w zach. Iranie, u podnóża gór Zagros, na wys. 1800 m; ośr. adm. ostanu Markazi; 436 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, cukrowniczy; hutnictwo aluminium; ośr
Gdzie jest ARTEMISA Położenie m. w zach. Kubie; 76 tys. mieszk.; przem. tytoniowy, odzieżowy; cementownia
Gdzie jest ARARACKA, KOTLINA ARARACKA Położenie kotlina w Armenii i Turcji, w środk. biegu Araksu; wys. 850-100 m; obszar rolniczy (sztucznie nawadniany); gł. m.: Erewan, Eczmiadzyn
Gdzie jest ARARAQUARA Położenie m. w pd.-wsch. Brazylii (S?o Paulo); 188 tys. mieszk.; przem. maszynowy, włókienniczy, spożywczy
Gdzie jest ARARAT Położenie masyw wulkaniczny na Wyż. Armeńskiej (Turcja); dwa wygasłe wulkany: najwyższy Ogromny Ararat (wys. 5122), Mały Ararat (wys. 3925 m); wieczne śniegi i lodowce; pozyskany 1829; wg
Gdzie jest ARAUCA Położenie rz. w Kolumbii i Wenezueli; dł. 900 km; l. dopływ Orinoko; źródła w Kordylierze Wsch. (Andy
Gdzie jest ARAWALLI Położenie góry w Indiach, na pn.-zach. skraju wyż. Dekan; najwyższy szczyt Guru Sikhar (1722 m); w pd. części lasy monsunowe
Gdzie jest ARCTOWSKIEGO, PÓŁWYSEP ARCTOWSKIEGO Położenie płw. Antarktydy Zach., u zach. wybrzeża Płw. Antarktycznego; dł. 30 km; skalisty; odkryty 1898 poprzez wyprawę A. Gerlache´a de Gomery´ego
Gdzie jest ARDA Położenie gr. Ardas; rz. w Bułgarii i Grecji, pr. dopływ Maricy; źródła w środk. części Rodop; dł. 272 km; przepływa poprzez Kyrdżali
Gdzie jest ARDENY Położenie góry w Belgii, Francji i Luksemburgu; zach. przedłużenie Reńskich G. Łupkowych; najwyższy szczyt Botrange (692 m); przełom Mozy; wydobycie węgla kamiennego i rud żelaza; 1914
Gdzie jest ARDEŃSKI, KANAŁ ARDEŃSKI Położenie kanał żeglowny w pn.-wsch. Francji; łączy rz.: Mozę, Aisne i Oise z Sekwaną; dł. 99 km; żeglowny od 1883
Gdzie jest ARDŻESZ Położenie Arges; rz. w Rumunii; dł. 344 km; l. dopływ Dunaju; źródła w G. Fogaraskich; elektrownie wodne
Gdzie jest AREQUIPA Położenie m. w pd. Peru, w Andach Środk., u podnóża wulkanu Misti, na wys. 2300 m; 867 tys. mieszk.; ośr. adm. departamentu Arequipa; przem. chemiczny, włókienniczy, skórzany; węzeł
Gdzie jest ARGENTINO Położenie jez. polodowcowe w pd. Argentynie, w Andach Patagońskich, na wys. 187 m; 1,41 tys. km2, głęb. do 324 m; wypływa rz. Santa Cruz; wpływa lodowiec górski Upsala (dł. 60 km); wchodzi
Gdzie jest ARGOLIDA Położenie Argolis; kraina historyczna (nomos) w Grecji, we wsch. części Peloponezu, nad M. Egejskim; 2,2 tys. km2, 107 tys. mieszk.; ośr. adm. - Nafplion; wydobycie pirytów; turystyka.; w I
Gdzie jest ARGOWIA Położenie niem. Aargau; kanton w pn. Szwajcarii, na Wyż. Szwajcarskiej; 1,4 tys. km2, 572 tys. mieszk.; stol. - Aarau; przem. maszynowy, chemiczny; turystyka; uzdrowiska
Gdzie jest ARGUŃ Położenie w górnym biegu Hailar He; rz. w Chinach i Rosji; dł. 1620 km; źródła w Ogromnym Chinganie; po połączeniu z rz. Szyłką tworzy rz. Amur
Gdzie jest ARIZONA Położenie stan w pd.-zach. części USA, przy granicy z Meksykiem; stol. - Phoenix; 295,3 tys. km2, 5,8 mln mieszk.; półpustynne stepy, pustynie skaliste; wydobycie rud miedzi, uranu, cynku
Gdzie jest ATYRAU Położenie daw. Gurjew; m. obwodowe w Kazachstanie, przy ujściu rz. Ural do M. Kaspijskiego; 133 tys. mieszk.; port handlowy i lotniczy; przem. rafineryjny, maszynowy, chemiczny
Gdzie jest AVON Położenie Upper Avon; rz. w W. Brytanii (Anglia), l. dopływ rz. Severn; dł. 155 km; żegluga turystyczna; przepływa poprzez m. Stratfordlllllupon-Avon
Gdzie jest ARKTYCZNY, ARCHIPELAG ARKTYCZNY Położenie ekipa powyżej 50 wysp kanadyjskich na O. Arktycznym, u pn. wybrzeży Ameryki Pn.; 1,3 mln km2, 4 tys. mieszk.; największe wyspy: Ziemia Baffina, Wiktorii, Królowej Elżbiety, Banksa
Gdzie jest ARKTYKA Położenie region polarny na półkuli pn., wokół bieguna pn.; obejmuje O. Arktyczny z wyspami, pn. obszary Ameryki i Eurazji; pow. lądowa 10 mln km2, z morzami 26,4 mln km2; najniższa temp
Gdzie jest ARLBERG Położenie przełęcz w Alpach Wsch. (Austria); łączy doliny Inu i Renu; wys. 1793 m; tunel drogowy (14 km) i kolejowy (10,3 km) na trasie Wiedeń-Zurych
Gdzie jest ARLES Położenie staroż. - Arelatum; m. w pd. Francji (Prowansja), nad Rodanem; 52 tys. mieszk.; port śródlądowy połączony kanałem z M. Śródziemnym; przem. metalowy, spożywczy (towar serów); ośr
Gdzie jest ARLINGTON Położenie hrabstwo w stanach zjednoczonych ameryki (Wirginia), w zespole miejskim Waszyngtonu; 192 tys. mieszk.; cmentarz wojskowy; gmach Pentagonu
Gdzie jest ARMAWIR Położenie m. w europejskiej części Rosji (państwo Krasnodarski), nad rz. Kubań; 169 tys. mieszk.; przem. maszynowy, elektrotechniczny, chemiczny
Gdzie jest ARMENIA Położenie m. w zach. Kolumbii, w Kordylierze Środk., na wys. 1800 m; 311 tys. mieszk.; ośr. adm. departamentu Quindio; przem. maszynowy, włókienniczy, spożywczy; ośr. regionu uprawy kawy
Gdzie jest ARMEŃSKA, WYŻYNA ARMEŃSKA Położenie wyż. w pd.-zach. Azji, w Turcji, Azerbejdżanie, Gruzji, Armenii i Iranie; liczne wygasłe wulkany, najwyższy Ogromny Ararat (5122 m); jeziora tektoniczne; rejon sejsmicznie aktywny
Gdzie jest ARNO Położenie rz. w środk. Włoszech; dł. 245 km; źródła w Apeninie Toskańskim; uchodzi do M. Liguryjskiego; przepływa poprzez Florencję, Pizę
Gdzie jest ARNSBERG Położenie m. w Niemczech (Nadrenia Pn.-Westfalia), nad rz. Ruhra; 77 tys. mieszk.; przem. elektrotechniczny, metalowy, papierniczy
Gdzie jest ARRAN Położenie wyspa brytyjska u zach. wybrzeży Szkocji; 425 km2, 5,4 tys. mieszk.; turystyka
Gdzie jest ARTEMOWSK Położenie do 1924 Bachmut; m. na Ukraini (obw. doniecki), w Donieckim Zagłębiu Węglowym, nad rz. Bachmut; 80 tys. mieszk.; przem. maszynowy; ośr. wydobycia soli kamiennej
Gdzie jest ARTIOM Położenie m. w azjatyckiej części Rosji, w Państwie Nadmorskim; 66 tys. mieszk.; przem. porcelanowy, meblarski, materiałów budowlanych; wytwórnia pianin; wydobycie węgla brunatnego; prawa
Gdzie jest ARUBA Położenie wyspa na M. Karaibskim, w pobliżu wybrzeża Wenezueli (Antyle Holenderskie); 193 km2, 69 tys. mieszk.; wyspa wchodzi w skład autonomicznego terytorium Holandii; stol. - Oranjestad
Gdzie jest ARUSHA Położenie m. w pn.-wsch. Tanzanii, u podnóża wulkanu Meru; ośr. adm. regionu Arusha; 300 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, spożywczy; uprawa i handel kawą; ośr. turystyczny
Gdzie jest ARVE Położenie rz. we Francji i Szwajcarii, l. dopływ Rodanu; dł. 100 km; wypływa u podnóża Mont Blanc; przepływa poprzez Chamonix
Gdzie jest ARYS Położenie rz. w Kazachstanie, pr. dopływ rz. Syr-darii; dł. 378 km; używana do nawadniania
Gdzie jest ARZAMAS Położenie m. w europejskiej części Rosji (obw. niżnienowogrodzki), nad Tioszą; 109 tys. mieszk.; przem. lekki, maszynowy; zał. 1578
Gdzie jest ASAHIKAWA Położenie m. w Japonii, w środk. części wyspy Hokkaido, nad rz. Ishikari; 362 tys. mieszk.; port lotniczy; przem. chemiczny, hutniczy, maszynowy, włókienniczy, papierniczy; skansen Ajnów
Gdzie jest ASBIEST Położenie m. w Rosji, na Uralu (obw. swierdłowski), nad rz. Ogromny Reft; 81 tys. mieszk.; przem. materiałów budowlanych; ośr. wielkiego regionu eksploatacji azbestu; w pobliżu Reftyńska
Gdzie jest ASCOLI PICENO Położenie m. w środk. Włoszech (Marche), w Apeninach Środk.; 50 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Ascoli Piceno; przem. chemiczny, elektrotechniczny, włókienniczy; muzeum, galeria malarstwa
Gdzie jest ASFI Położenie fr. Safi; m. w zach. wybrzeżu Maroka (prowincja Asfi), nad O. Atlantyckim; 293 tys. mieszk.; port handlowy (wywóz fosforytów) i rybacki; przem. chemiczny, włókienniczy
Gdzie jest ASHBURTON Położenie rz. w zach. Australii (Australia Zach.); dł. 650 km; w porze suszy częściowo wysycha; uchodzi do O. Indyjskiego
Gdzie jest ASHIKAGA Położenie m. w Japonii, w prefekturze Tochigi, w środk. części wyspy Honsiu; 163 tys. mieszk.; przem. włókienniczy; biblioteka klasyki chińskiej XII-XVIII w. (Ashikaga-gakko
Gdzie jest ASHMORE I CARTIERA, WYSPY ASHMORE I CARTIERA Położenie terytorium zamorskie Australii na O. Indyjskim obejmujące 4 koralowe wyspy; 159 km2; bezludne
Gdzie jest ASJUT Położenie staroż. Siut, gr. Lykopolis; m. w środk. Egipcie, nad Nilem; 413 tys. mieszk.; przem. chemiczny, włókienniczy, skórzany; port śródlądowy; wyższa szkoła muzułmańska (zał. 1415
Gdzie jest ASNI?RESlllllSUR-SEINE Położenie m. we Francji, w zespole miejskim Paryża, nad Sekwaną; 77 tys. mieszk.; przem. samochodowy, elektrotechniczny, chemiczny; ośr. wypoczynkowy Paryżan
Gdzie jest ASSAL Położenie jez. w pd. części zapadliska tektonicznego Afar (Danakil), w Afryce, na obszarze Dżibuti; najniższy pkt. Afryki - 150 m p.p.m.; pow. zmienna od 50-100 km2
Gdzie jest ASSINIBOINE Położenie rz. w środk. Kanadzie, w prowincji Saskatchewan i Manitoba; l. dopływ rz. Red (Red River of the North); dł. 949 km; gł. dopływ Souris; przy ujściu m. Winnipeg
Gdzie jest ASTI Położenie m. w pn.-zach. Włoszech (Piemont), nad rz. Tanaro; 71 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Asti; przem. winiarski; zabytkowe budowle (rzymska brama staroż., romańskie baptysterium
Gdzie jest ASUAN Położenie Aswan, staroż. Syene; m. w pd. Egipcie, nad Nilem; 221 tys. mieszk.; port lotniczy; przem. chemiczny, włókienniczy, skórzany; hutnictwo żelaza; ośr. turystyczny - pielgrzymki do
Gdzie jest ASZANTI Położenie Ashanti; kraina i obszar i wyż. (wys. 200-300 m) w środk. Ghanie; 24,4 tys. km2, 3,4 mln mieszk.; ośr. adm. - Kumasi; wydobycie boksytów, diamentów i złota; jeden z gł. w świecie
Gdzie jest ASZDOD Położenie m. w środk. Izraelu, w Okręgu Centralnym, nad M. Śródziemnym; 198 tys. mieszk.; port handlowy; montownia samochodów, rafineria ropy naftowej
Gdzie jest ASZKELON Położenie staroż. Askalon; m. w środk. Izraelu, w Okręgu Pd., nad M. Śródziemnym; 109 tys. mieszk.; port morski; przem. elektrotechniczny, środków transportu; w pobliżu park narodowy i
Gdzie jest ATAKAMA Położenie pustynia w pn. Chile, pomiędzy Kordylierą Nadbrzeżną i Kordylierą Zach., na wys. 500-2000 m; dł. 450 km, szer. do 100 km; słone bagna i jeziora; gł. w świecie obszar wydobycia
Gdzie jest ATAKAMSKI, RÓW ATAKAMSKI Położenie Rów Peruwiańsko-Chilijski; głębia oceaniczna we wsch. części O. Spokojnego; ciągnie się wzdłuż zach. wybrzeży Ameryki Pd.; głęb. do 8066 m, szer. 100 km; strefa mocnych trzęsień
Gdzie jest ATERNO-PESCARA Położenie rz. we Włoszech; wypływa z masywu Gran Sasso d´Italia; dł. 145 km; uchodzi do M. Adriatyckiego
Gdzie jest ATHI Położenie rz. w Kenii; wypływa z wyżyny na pd.-zach. od Nairobi; dł. 550 km; uchodzi do O. Indyjskiego; liczne wodospady; przepływa poprzez park narodowy; w dolnym biegu nosi nazwę - Galana
Gdzie jest ATITLÁN Położenie jez. w zach. Gwatemali, w Kordylierach Pd., na wys. 1562 m; 490 km2, głęb. do 320 m; turystyka
Gdzie jest ATLANTA Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki, stol. stanu Georgia, nad rz. Chattahoochee; 449 tys. mieszk.; przem. samochodowy, papierniczy, bawełniany; siedziba koncernu Coca-Cola; 1996
Gdzie jest ATLAS Położenie góry w pn.-zach. części Afryki, w Maroku, Algierii i Tunezji; najwyższy szczyt Dżabal Tubkal (wys. 4165 m); dł. powyżej 2000 km; gł. pasma: Atlas Wysoki, Średni, Tellski
Gdzie jest ATRATO Położenie rz. w pn.-zach. Kolumbii; dł. 644 km; wypływa w Kordylierze Zach.; uchodzi do zat. Urabá (M. Karaibskie); w delcie rz. eksploatacja platyny i złota
Gdzie jest ATREK Położenie rz. w Turkmenistanie i Iranie; dł. 669 km; okresowo uchodzi do M. Kaspijskiego; używana do nawadniania
Gdzie jest ATTYKA Położenie Atiki; kraina historyczna w środk. Grecji (aktualnie nomos), nad M. Egejskim; 3,8 tys. km2; 3,8 mln mieszk.; gł. obszar przem. państwie; wydobycie rud żelaza, cynku, ołowiu
Gdzie jest AUCKLAND Położenie największe m. w Nowej Zelandii, na Wyspie Północnej, nad O. Spokojnym; 370 tys. mieszk.; port handlowy; montownia samochodów, przem. chemiczny, włókienniczy; do 1865 stol. Nowej
Gdzie jest AUCKLAND Położenie ekipa nowozelandzkich wysp wulkanicznych na O. Spokojnym; 612 km2; niezamieszkane; stała stacja sejsmologiczna
Gdzie jest AUGSBURG Położenie m. w Niemczech (Bawaria), nad rz. Lech, na przedgórzu Alp; 263 tys. mieszk.; przem. lotniczy, dokładny; obserwatorium astronomiczne; zabytkowe budowle (kaplica Fuggerów XVI w
Gdzie jest AUGUSTÓW Położenie m. powiatowe w woj. podlaskim, nad Nettą i jez.: Necko Sajno i Białym; 30 tys. mieszk.; przem. tytoniowy, drzewny; ośr. turystyczno-wypoczynkowy; uzdrowisko; Muzeum Ziemi
Gdzie jest AURORA Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Kolorado), w zespole miejskim Denver; 292 tys. mieszk.; przem. lotniczy, elektroniczny; ośr. turystyczny
Gdzie jest AUSTIN Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki, nad rz. Colorado; stol. stanu Teksas; 704 tys. mieszk.; przem. poligraficzny; kapitol stanowy (XIX w.); daw. osada - Waterloo
Gdzie jest AUSTRALIA POŁUDNIOWA Położenie stan Australii; 984,4 tys. km2, 1,5 mln mieszk.; stol. - Adelaide; słone jez. okresowe: Eyre, Torrens, Gairdner; wydobycie węgla kamiennego, rud miedzi, opali, saliny, ropy
Gdzie jest AUSTRALIJSKA, WIELKA ZATOKA AUSTRALIJSKA Położenie zat. O. Indyjskiego u pd. wybrzeża Australii; ciągnie się od przylądka West Cape Howe do Tasmanii; 1,3 mln km2, głęb. do 5670 m; uchodzi rz. Murray; porty: Adelaide, Port Pirie
Gdzie jest AUSTRALIJSKO-ANTARKTYCZNE, AUSTRALIJSKO-ANTARKTYCZ Położenie podwodny grzbiet śródoceaniczny w pd.-wsch. części O. Indyjskiego; dł. 6800 km; głęb. 3000-3700 m
Gdzie jest AUSTRIA, DOLNA AUSTRIA Położenie państwo związkowy w pn.-wsch. Austrii, w Alpach Dolnoaustriackich i Kotlinie Wiedeńskiej; stol. - Sankt Pölten; 19,2 tys. km2, 1,6 mln mieszk.; gł. obszar rolniczy państwie
Gdzie jest AUSTRIA, GÓRNA AUSTRIA Położenie państwo związkowy w pn. Austrii; stol. - Linz; 12 tys. km2; 1,4 mln mieszk.; elektrownie wodne; hutnictwo metali, przem. środków transportu; w Alpach Salzburskich liczne uzdrowiska
Gdzie jest AVARUA Położenie stol. Wysp Cooka (terytorium autonomiczne Nowej Zelandii), w pn. części wyspy Rarotonga, nad O. Spokojnym; 11 tys. mieszk.; port morski; turystyka; kąpielisko morskie
Gdzie jest AVELLANEDA Położenie m. we wsch. Argentynie, w prowincji Buenos Aires, nad La Platą; 347 tys. mieszk.; port handlowy; przem. stoczniowy, hutniczy, cementowy, mięsny; rafineria ropy naftowej
Gdzie jest AVELLINO Położenie m. w pd. Włoszech (Kampania), w Apeninie Neapolitańskim, nad rz. Sabato; ośr. adm. prowincji Avellino; 58 tys. mieszk.; przem. skórzany, winiarstwo
Gdzie jest AVERSA Położenie m. we Włoszech (Kampania); 56 tys. mieszk.; ośr. winiarstwa i handlu; na terytorium uprawa melonów i winorośli
Gdzie jest AVEYRON Położenie rz. w pd. Francji, pr. dopływ rz. Tarn; źródła w Masywie Centralnym; dł. 250 km
Gdzie jest AWAJI-SHIMA Położenie wyspa japońska na Wewnętrznym M. Japońskim; 593 km2, 176 tys. mieszk.; przem. rybny; uprawa drzew owocowych i warzyw; turystyka
Gdzie jest AXELA HEIBERGA, LODOWIEC AXELA HEIBERGA Położenie lodowiec w Antarktydzie Wsch.; spływa z G. Królowej Maud do Lodowca Szelfowego Rossa
Gdzie jest AXELA HEIBERGA, WYSPA AXELA HEIBERGA Położenie wyspa kanadyjska na M. Arktycznym; 43,2 tys. km2; największa w ekipie Wysp Sverdrupa; górzysta, około 1/3 pow. pokryta lodem
Gdzie jest AYDIN Położenie m. w pd.-zach. Turcji, w dolinie rz. Menderes, u podnóża masywu Aydin; 156 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Aydin; przem. bawełniany, tytoniowy; zabytkowe budowle; w pobliżu ruiny
Gdzie jest AYERS ROCK Położenie góra wyspowa w Australii (Terytorium Pn.); wys. około 400 m; dł. 2,6 km, szer. około 1,6 km; święte miejsce ludności rdzennej (malowidła naskalne); część Parku Narodowego Uluru
Gdzie jest AYLESBURY Położenie m. w W. Brytanii (Anglia); 61 tys. mieszk.; przem. metalowy, poligraficzny
Gdzie jest AZERBEJDŻAN WSCHODNI Położenie ostan w pn.-zach. Iranie, na Wyż. Armeńskiej; 65,8 tys. km2, 3,9 mln mieszk.; ośr. adm. - Tebriz; teren wyżynny i górzysty; wys. do 4811 m; uprawa zbóż, winorośli; jez. Urmia
Gdzie jest AZJA MNIEJSZA Położenie płw. w Azji, w Turcji (obejmuje 2/3 terytorium państwie), pomiędzy M. Czarnym i M. Śródziemnym; około 500 tys. km2; Wyż. Anatolijska, G. Pontyjskie i góry Taurus; wygasły wulkan
Gdzie jest AZORY Położenie archipelag 9 wulkanicznych wysp portugalskich na O. Atlantyckim; obszar autonomiczny; 2,2 tys. km2, 246 tys. mieszk.; stol. - Ponta Delgada; najwyższy szczyt na wyspie Pico (2351
Gdzie jest AZOW Położenie m. w Rosji (obw. rostowski), w pobliżu ujścia Donu do M. Azowskiego; 83 tys. mieszk.; port handlowy; przem. stoczniowy, lekki
Gdzie jest AZOWSKIE, MORZE AZOWSKIE Położenie odgałęzienie M. Czarnego, połączone z nim Cieśn. Kerczeńską, pomiędzy Ukrainą i Rosją; 39 tys. km2, głęb. do 13,5 m; zasolenie, 1,1-1,3%; uchodzą rz.: Don, Kubań; porty: Taganrog
Gdzie jest ABADAN Położenie m. w pd.-zach. części Iranu (Chuzestan), przy granicy z Irakiem, w pobliżu ujścia rz. Szatt al-Arab do Zat. Perskiej; 328 tys. mieszk.; port wywozu ropy naftowej; przem
Gdzie jest ABAKAN Położenie m. w azjatyckiej części Rosji, u ujścia rz. Abakan do Jeniseju; stol. Chakasji; 164 tys. mieszk.; przem. taboru kolejowego
Gdzie jest ABAKAN Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji; l. dopływ Jeniseju; dł. 512 km; gł. droga wodna Chakasji; przepływa poprzez m. Abakan
Gdzie jest AALEN Położenie m. w Niemczech (Badenia-Wirtembergia), nad rz. Kocher, na Wyż. Szwabskiej; 68 tys. mieszk.; przem. maszynowy, metalowy, optyczny, hutnictwo żelaza; muzeum regionalne
Gdzie jest AARE Położenie rz. w Szwajcarii, l. dopływ Renu; dł. 295 km; przepływa poprzez Berno
Gdzie jest ABA Położenie m. w pd.-wsch. Nigerii, w stanie Abia; 825 tys. mieszk.; przem. bawełniany, chemiczny i spożywczy; ośr. rzemiosła
Gdzie jest ABAKAŃSKIE, GÓRY ABAKAŃSKIE Położenie pasmo górskie w azjatyckiej części Rosji (Chakasja); pd. przedłużenie Ałatau Kuźnieckiego; wys. do 1984 m; tajga jodłowo-świerkowa; ponad 1700 m tundra
Gdzie jest ABBAJA Położenie Jez. Małgorzaty; jez. w pd. Etiopii, w Rowie Abisyńskim, na wys. 1285 m; 1256 km2, głęb. do 13 m
Gdzie jest ABÉCHÉ Położenie m. we wsch. Czadzie na wyż. Wadaj, na skrzyżowaniu dawnych szlaków karawanowych; 65 tys. mieszk.; targi wielbłądów i bydła; lotnisko
Gdzie jest ABERDEEN Położenie m. w W. Brytanii (Szkocja), przy ujściu rz. Dee do M. Północnego; 209 tys. mieszk.; port rybacki i port obsługujący platformy naftowe pracujące na morzu; przem. rybny i chemiczny
Gdzie jest ABHA Położenie m. w pd.-zach. części Arabii Saudyjskiej, w krainie Asir, w górach Dżabal al-Hidżaz; 159 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Asir; węzeł pustynnych dróg samochodowych
Gdzie jest ABISYŃSKA, WYŻYNA ABISYŃSKA Położenie wyż. w Etiopii i Erytrei; wys. od 2000-3000 m; liczne stożki wulkaniczne; wygasły wulkan Ras Daszan - 4620 m; liczne rz.: Nil Błękitny, Sobat, Omo; w środk. części jez. Tana
Gdzie jest ABRUZJA Położenie Abruzzi; obszar autonomiczny w środk. części Włoch, nad M. Adriatyckim; 10,8 tys. km2, 1,3 mln mieszk.; stol. - L´Aquila; uprawa zbóż, oliwek i winorośli; wydobycie gazu ziemnego
Gdzie jest ABU ZABI Położenie Abu Dhabi; stol. emiratu Abu Zabi, największego w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, na wyspie Abu Zabi, w Zat. Perskiej; zespół miejski 563 tys. mieszk.; port wywozu ropy
Gdzie jest ACAPULCO Położenie m. w pd.-zach. części Meksyku (Guerrero), nad O. Spokojnym; 645 tys. mieszk.; port handlowy; przem. elektrotechniczny, lekki, spożywczy (produkcja rumu); kąpielisko morskie i ośr
Gdzie jest ACHAJA Położenie kraina historyczna aktualnie nomos w Grecji, w pn.-zach. części Peloponezu, nad zat. Patras; 3,2 tys. km2, 333 tys. mieszk.; ośr. adm. - Patras; uprawa oliwek, owoców cytrusowych
Gdzie jest ADRIATYCKIE, MORZE ADRIATYCKIE Położenie Adriatyk); morze w pn. części M. Śródziemnego, pomiędzy Płw. Apenińskim a Bałkańskim; 139 tys. km2, głęb. do 1400 m; zasolenie do 3,8%; zat.: Rijecka, Wenecka, Manfredonia; gł
Gdzie jest ADYGA Położenie Adige; rz. w pn. części Włoch; dł. 410 km; l. dopływ Isarco; wypływa w Alpach Oetztalskich; uchodzi do Zat. Weneckiej, tworząc wspólną deltę z Padem; żeglowna na dł. 300 km
Gdzie jest ADŻARIA Położenie Aczara, Adżaristan; rep. autonomiczna w zach. Gruzji, nad M. Czarnym; 3 tys. km2, około 370 tys. mieszk.; stol. - Batumi; uprawa herbaty, winorośli, owoców cytrusowych i drzewa
Gdzie jest AFAR Położenie Danakil; zapadlisko tektoniczne w pn.-wsch. Etiopii i Dżibuti, pomiędzy Wyż. Abisyńską i Wyż. Somalijską; czynne wulkany; depresja jez. Assal do 150 m p.p.m. (najniższy pkt
Gdzie jest AFGANISTAN Położenie kraj w pd.-zach. części Azji, w pn.-wsch. części Wyż. Irańskiej; 652,1 tys. km2, 25,2 mln mieszk.; stol. - Kabul, inne gł. m.: Kandahar, Herat, Mazar-i Szarif; jednostka monetarna
Gdzie jest ALBANIA Położenie kraj w Europie, w zach. części Płw. Bałkańskiego, nad M. Adriatyckim; 28,7 tys. km2; 3,1 mln mieszk.; stol. - Tirana, inne gł. m.: Durrësi, Elbasani, Szkodra; jednostka monetarna
Gdzie jest AFRYKA Położenie kontynent na półkuli wsch., po obu stronach równika; 30,3 mln km2, około 907 mln mieszk.; drugi po Eurazji kontynent świata; gł. wyspy: Kanaryjskie, Zielonego Przylądka, Maskareny
Gdzie jest AGARTALA Położenie m. w pn.-wsch. Indiach, na Niz. Hindustańskiej, nad rz. Haora, przy granicy z Bangladeszem; 200 tys. mieszk.; stol. stanu Tripura; ośr. handlu jutą i herbatą; rzemiosło
Gdzie jest AGIŃSKO-BURIACKI OKRĘG AUTONOMICZNY Położenie okręg w Rosji (obw. czytyjski), na Zabajkalu; 19 tys. km2, 69 tys. mieszk.; przem. drzewny, hodowla owiec, bydła, koni i wielbłądów; wydobycie rud tantalu; ośr. adm. - Agińskie
Gdzie jest AGRIGENTO Położenie rzym. Agrigentum; daw. Girgenti; m. we Włoszech, na Sycylii (Agrigento); 53 tys. mieszk.; przem. ceramiczny, farmaceutyczny; ośr. turystyczny; staroż. świątynie greckie, zabytkowe
Gdzie jest AHLEN Położenie m. w Niemczech (Nadrenia Pn.-Westfalia); 56 tys. mieszk.; przem. metalowy; wydobycie węgla kamiennego
Gdzie jest AHMADNAGAR Położenie m. w zach. Indiach (Maharasztra), na wyż. Dekan, nad rz. Sina; 325 tys. mieszk.; ośr. przem. bawełnianego, skórzanego i cukrowniczego; zabytkowe budowle; zał. 1490 poprzez Ahmada
Gdzie jest AIRE Położenie rz. w W. Brytanii (Anglia), pr. dopływ rz. Ouse; dł. 115 km; źródła w G. Pennińskich; przepływa poprzez Leeds
Gdzie jest ALABAMA Położenie stan w pd.-wsch. części USA, nad Zat. Meksykańską; góry Appalachy; 133,7 tys. km2; 4,5 mln mieszk.; stol. - Montgomery; uprawa kukurydzy, bawełny i soi; wydobycie węgla kamiennego
Gdzie jest ALANDZKIE, WYSPY ALANDZKIE Położenie terytorium autonomiczne Finlandii; około 6,5 tys. wysp skalistych na M. Bałtyckim, u wejścia do Zat. Botnickiej; 1,5 tys. km2; 27 tys. mieszk.; stol. - Maarianhamina na wyspie
Gdzie jest ALASKA Położenie zat. O. Spokojnego, u wybrzeży Ameryki Pn., pomiędzy płw. Alaska a wyspą Vancouver; 384 tys. km2, głęb. do 4929 m, w Rowie Alekuckim; Wyspy Królowej Charlotty, Kodiak i Archipelag
Gdzie jest ALASKA Położenie najwyższy łańcuch górski w stanach zjednoczonych ameryki (Alaska), najdalej na pn. wysunięta część Kordylierów; dł. około 1000 km; najwyższy szczyt McKinley (wys. 6194 m); czynne
Gdzie jest ALBACETE Położenie m. w pd.-wsch. Hiszpanii (Kastylial-a Mancha), nad kanałem Do?a María Cristina; 148 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Albacete; przem. chemiczny, metalowy i papierniczy; ośr
Gdzie jest ALBAŃSKIE, GÓRY ALBAŃSKIE Położenie ekipa wygasłych wulkanów we Włoszech, na pd.-wsch. od Rzymu; najwyższy szczyt Faete (wys. 956 m); jez. kraterowe: Nemi, Albano; na stokach uprawa winorośli, oliwek; turystyka
Gdzie jest ALBERTA, JEZIORO ALBERTA Położenie do 1973 Mobutu Sese Seko; jez. tektoniczne w Afryce Wsch., w Ogromnym Rowie Zach. (Uganda, Demokratycznej Rep. Konga), na wys. 619 m; 5600 km2, głęb. do 58 m; wypływa Nil Alberta
Gdzie jest ALBUQUERQUE Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Nowy Meksyk), w G. Skalistych, nad rz. Rio Grande; 482 tys. mieszk.; przem. metalowy odzieżowy i elektroniczny; rzemiosło indiańskie; ośr
Gdzie jest ALCALÁ DE HENARES Położenie m. w środk. Hiszpanii, na pn.-wsch. od Madrytu, na terytorium autonomicznym Madrytu, nad rz. Henares; 203 tys. mieszk.; przem. mięsny, olejarski i ceramiczny; ośr. turystyczny
Gdzie jest ALEKSANDRA, ARCHIPELAG ALEKSANDRA Położenie ekipa około 1100 wysp na O. Spokojnym, u wybrzeży Alaski (USA); gł. wyspy: Admiralicji, Baranowa, Cziczagowa, Księcia Walii; 36,8 tys. km2, 41 tys. mieszk.; teren górzysty i gęsto
Gdzie jest ALEKSANDRÓW KUJAWSKI Położenie m. powiatowe, woj. kujawsko-pomorskie, w pobliżu Wisły; 12,2 tys. mieszk.; przem. metalowy i spożywczy; sanatorium; prawa miejskie 1919
Gdzie jest ALETSCH Położenie największy lodowiec w Alpach (Alpy Berneńskie), w Szwajcarii, w ekipie górskiej Finsteraarhorn; 86,8 km2, dł. 24,7 km, grubość do 792 m; źródła rz. Massa; rezerwat modrzewia i
Gdzie jest ALEUCKIE, GÓRY ALEUCKIE Położenie wulkaniczne pasmo górskie, ciągnące się poprzez płw. Alaska i archipelag Aleuty (USA); dł. około 2600 km; liczne czynne wulkany, najwyższy - Redoubt (wys. 3108 m - ostatni wybuch
Gdzie jest ALGECIRAS Położenie m. w pd. Hiszpanii (Andaluzja), nad zat. Algeciras (M. Śródziemne), naprzeciw Gibraltaru; 102 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; przem. spożywczy; rafineria ropy naftowej
Gdzie jest ALGIER Położenie fr. Alger, rzym. Isocium; stol. Algierii, nad Zat. Algierską (M. Śródziemne); 4 mln mieszk.; centrum gospodarcze i kulturalne państwie; port handlowy i lotniczy; rafineria ropy
Gdzie jest ALGIERIA Położenie kraj w pn.-zach. części Afryki, nad M. Śródziemnym; 2381,7 tys. km2; 33,6 mln mieszk.; stol - Algier, inne gł. m.: Oran, Konstantyna, Annaba; jednostka monetarna - dinar algierski
Gdzie jest ALKMAAR Położenie m. w pn.-zach. Holandii (Holandia Pn.); 94 tys. mieszk.; przem. serowarski, cukierniczy; słynne targi serowarskie; port nad Kanałem Północnoholenderskim; ośr. turystyczny
Gdzie jest ALLEGHENY Położenie wyż. albo pasmo górskie w zach. części Appalachów Pd., w stanach zjednoczonych ameryki; najwyższy szczyt Spruce Knob (wys. 1482 m); eksploatacja ropy naftowej, gazu ziemnego, rud
Gdzie jest ALMADI Położenie przylądek w Senegalu, na Płw. Zielonego Przylądka; najdalej na zach. wysunięty pkt. Afryki
Gdzie jest ALMELO Położenie m. we wsch. Holandii (Overijssel); 74 tys. mieszk.; ośr. przem. włókienniczego i odzieżowego; port śródlądowy połączony kanałami z rz. Ijssel
Gdzie jest ALMERÍA Położenie m. w pd. Hiszpanii (Andaluzja), nad zat. Almería (M. Śródziemne), u podnóża G. Betyckich; ośr. adm. prowincji Almería; 168 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; przem. skórzany
Gdzie jest ALMIETJEWSK Położenie m. w Rosji (Tatarstan), w Wołżańsko-Uralskim Zagłębiu Naftowym, nad rz. Stepowy Zaj; 141 tys. mieszk.; ośr. wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego; przem. maszynowy, chemiczny
Gdzie jest ALPY AUSTRALIJSKIE Położenie najwyższa część Ogromnych G. Wododziałowych w Australii; dł. około 400 km, szer. do 150 km; najwyższy szczyt Góra Kościuszki (wys. 2228 m); podzielone są na pasma: G. Śnieżne
Gdzie jest ALPY BERNEŃSKIE Położenie część Alp Zach. w Szwajcarii, pomiędzy dolinami Rodanu i Reuss; dł. do 140 km; najwyższe szczyty: Finsteraarhorn (wys. 4274 m), Aletschhorn (wys. 4195 m), Jungfrau (wys. 4158 m
Gdzie jest ALPY DOLNOAUSTRIACKIE Położenie część Alp Wsch. w Austrii; ciągną się pomiędzy przełęczą Pyhrn a okolicami Wiednia; dł. około 150 km; najwyższa część - Alpy Ennstalskie ze szczytem Hochtor (wys. 2372 m); źródła
Gdzie jest ALPY GLAREŃSKIE Położenie część Alp Zach. w Szwajcarii, pomiędzy doliną górnego Renu i Reuss; najwyższy szczyt Tödi (wys. 3614 m
Gdzie jest ALPY GRAICKIE Położenie część Alp Zach. na granicy Francji i Włoch, pomiędzy rz.: Dora Riparia i Dora Baltea; najwyższy szczyt Gran Paradiso (wys. 4061 m); źródła rzek: Is?re, Arc; Park Narodowy Gran
Gdzie jest ALPY JAPOŃSKIE Położenie góry w Japonii na wyspie Honsiu; najwyższy szczyt Yariga-take (wys. 3192 m); liczne wulkany (Norilllllkura-dake, Ontake-san); hodowla jedwabników; gęste lasy liściaste i iglaste
Gdzie jest ALPY JULIJSKIE Położenie część Alp Wsch. w Słowenii i Włoszech; dł. około 100 km; najwyższy szczyt Triglav (wys. 2863 m); źródła rz. Sawy; lasy liściaste i iglaste; wieczne śniegi od wys. 2500 m; ośr
Gdzie jest ALPY KOTYJSKIE Położenie część Alp Zach. położonych we Włoszech i Francji; pomiędzy przełęczami: Maddalena a Montgen?vre; najwyższy szczyt Monte Viso (wys. 3841 m), od 2900 m wieczne śniegi; źródła rz
Gdzie jest ALPY LEPONTYŃSKIE Położenie Alpy Lepontyjskie; część Alp Zach. we Włoszech i Szwajcarii, pomiędzy przełęczami Splügen i Simplon; dł. około 100 km; najwyższy szczyt Monte Leone (wys. 3553 m); jez. Maggiore
Gdzie jest ALPY NADMORSKIE Położenie część Alp Zach. we Włoszech i Francji, pomiędzy przełęczami: Maddalena a Cadibona; na pd.-zach. Alpy Prowansalskie); najwyższy szczyt Argentera (wys. 3297 m), w masywie Mercantour
Gdzie jest ALPY OETZTALSKIE Położenie ekipa górska w Alpach Retyckich we Włoszech i Austrii, pomiędzy dolinami górnej Adygi a Innu; najwyższy szczyt Wildspitze (wys. 3774 m); liczne lodowce - największy Gepatsch
Gdzie jest ALPY POŁUDNIOWE Położenie góry w Nowej Zelandii, na Wyspie Pd.; dł. powyżej 300 km; najwyższy szczyt Góra Cooka (wys. 3764 m); lasy gł. bukowe; liczne jeziora; wieczne śniegi na wys. ponad 2100 m; powyżej
Gdzie jest ALPY SABAUDZKIE Położenie część Alp zach. we Francji i Szwajcarii, pomiędzy doliną rz. Is?re a Jez. Genewskim; najwyższy szczyt Alp Mont Blanc (wys. 4807 m); gł. ekipy górskie: Dents du Midi, Vanoise; lasy
Gdzie jest ALPY WAPIENNE Położenie część Alp Wsch. w Austrii i Niemczech, pomiędzy dolinami Innu a Lechu; najwyższy szczyt Parseier Spitze (wys. 3036 m); ekipy górskie: Wetterstein - najwyższy szczyt Zugspitze
Gdzie jest ALPY ZILLERTALSKIE Położenie zach. pasmo Wysokich Taurów (Alpy Wsch.) we Włoszech i Austrii, pomiędzy przełęczami: Brenner i Birnlücke; najwyższy szczyt Hochfeiler (wys. 3510 m); lodowce; turystyka
Gdzie jest ALTAR Położenie pustynia w pn.-zach. Meksyku (Sonora), nad Zat. Kalifornijską; dł. około 300 km, szer. 60-130 km; klimat suchy
Gdzie jest ALTIPLANO Położenie Wyż. Boliwijska; płaskowyż w Andach Środk., w pd. Peru i zach. Boliwii, na wys. 3300-4500 m; jez.: Poopó i Titicaca; wulkany; największe w świecie zasoby cyny, ponadto rudy ołowiu
Gdzie jest ALWAR Położenie m. w pn.-zach. Indiach (Radźasthan), na pn. skraju gór Arawalli, na wys. 270; 277 tys. mieszk.; przem. metalowy, chemiczny, włókienniczy, materiałów budowlanych, spożywczy
Gdzie jest AŁATAU DŻUNGARSKI Położenie góry w pd.-wsch. Kazachstanie i częściowo w Chinach; dł. około 450 km; najwyższy szczyt Besbaskan (wys. 4464 m); wieczne śniegi ponad 3200 m; lodowce zajmują około 1 tys. km2; na
Gdzie jest AŁAZEJA Położenie rz. w azjatyckiej części Rosji (Jakucja); dł. 1590 km; uchodzi do M. Wschodniosyberyjskiego; dopływ Rossocha (l.); zamarza na około 8 miesięcy
Gdzie jest AŁCZEWSK Położenie do 1990 Komunarsk; m. na Ukrainie (obw. ługarski), w Donieckim Zagłębiu Węglowym; 113 tys. mieszk.; przem. materiałów budowlanych, hutnictwo żelaza; koksownie
Gdzie jest AŁDAŃSKIE, GÓRY AŁDAŃSKIE Położenie góry w azjatyckiej części Rosji (Jakucja), w dorzeczu Ałdanu; wys. do 2305 m; tajga modrzewiowa; ponad 2300 m kamienista tundra; wydobycie złota, miki, węgla kamiennego, rud żelaza
Gdzie jest AŁMAŁYK Położenie m. we wsch. Uzbekistanie (obw. taszkencki), w dolinie rz. Achangaran; 136 tys. mieszk.; hutnictwo metali nieżelaznych; przem. materiałów budowlanych; w pobliżu wydobycie rud
Gdzie jest AŁTAJ Położenie Ojrot-Ałtaj; rep. w azjatyckiej części Rosji, w górach Ałtaj; 92,6 tys. km2, 206 tys. mieszk.; stol. - Gornoałtajsk; przem. lekki, drzewny; hodowla bydła, owiec, jaków, marali
Gdzie jest AŁTAJ GOBIJSKI Położenie góry w pd. Mongolii; część wsch. Ałtaju Mongolskiego; dł. około 660 km; najwyższy szczyt Baruun Bogd (wys. 3957 m); region półpustynny; częste trzęsienia ziemi
Gdzie jest AMAGER Położenie wyspa duńska w cieśn. Sund; 95 km2; 157 tys. mieszk.; port lotniczy Kopenhagi - Kastrup; przem. stoczniowy; warzywnictwo, sadownictwo; kąpieliska morskie; połączenie tunelowo
Gdzie jest AMAPÁ Położenie stan w pn. Brazylii, nad O. Atlantyckim; 142,4 tys. km2, 592 tys. mieszk.; stol. - Macapa; eksploatacja rud manganu; pozyskiwanie lateksu
Gdzie jest AMARILLO Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Teksas); 184 tys. mieszk.; przem. zbrojeniowy, rafineryjny, spożywczy; ośr. regionu wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego i pozyskiwania helu
Gdzie jest AMAZONAS Położenie stan w pn.-zach. Brazylii, na Niz. Amazonki; stol. - Manaus (port popularny dla statków morskich); 1,6 mln km2; 3,4 mln mieszk.; eksploatacja lasów równikowych; uprawa trzciny
Gdzie jest AMAZONKA Położenie rz. w Ameryce Pd., w Brazylii i Peru; powstaje z połączenia Ukajali i Maranón; dł. 6400 km; uchodzi do O. Atlantyckiego; w delcie wyspy, największa Marajó; gł. dopływy: Madeira
Gdzie jest AMAZONKI, NIZINA AMAZONKI Położenie największy na Ziemi aluwialny region nizinny w Ameryce Pd., w Brazylii, Kolumbii i Peru; wys. 30-100 m; 5 mln km2; liczne rz. i jez.; wilgotne lasy równikowe; wydobycie ropy
Gdzie jest ANQING Położenie Ancing; m. w Chinach (Anhui), nad Jangcy; 350 tys. mieszk.; przem. maszynowy, chemiczny, spożywczy; ośr. handlu herbatą; zabytkowe budowle
Gdzie jest AMBON Położenie daw. Amboina; m. w Indonezji, na pd. wybrzeżu wyspy Ambon, nad morzem Banda; stol. i gł. port prowincji Moluki; port lotniczy; 276 tys. mieszk.; przem. stoczniowy, włókienniczy
Gdzie jest AMBRIM Położenie wyspa wulkaniczna na O. Spokojnym, w archipelagu N. Hebrydy; wchodzi w skład państwa Vanuatu; 665 km2; 7,5 tys. mieszk.; plantacje palmy kokosowej
Gdzie jest AMER´EGO, LODOWIEC SZELFOWY Położenie lodowiec w Antarktydzie Wsch., na zat. Prydza (M. Mackenziego, część O. Spokojnego); 40 tys. km2; dł. do 200 km; miejsce powstawania ogromnych gór lodowych
Gdzie jest AMERYKA CENTRALNA Położenie część Ameryki Środk., od przesmyku Tehuantepec do Przesmyku Panamskiego; około 600 tys. km2, 3,1 mln mieszk.; obejmuje część Meksyku, Gwatemalę, Belize, Honduras, Kostarykę
Gdzie jest AMERYKA POŁUDNIOWA Położenie kontynent, część Ameryki; połączona z Ameryką Pn. Przesmykiem Panamskim; 17,8 mln km2; 365 mln mieszk.; na terenie obszaru 14 krajów i 2 terytoria zależne; półwyspy i wyspy
Gdzie jest AMIRANCKI, RÓW AMIRANCKI Położenie głębia oceaniczna w zach. części dna O. Indyjskiego, na zach. od Amirantów; dł. 680 km; głęb. 5477-9074 m
Gdzie jest AMMAN Położenie stol. Jordanii w pn. części państwie; ośr. adm. muhafazy Amman; 1,3 mln mieszk.; port lotniczy; przem. włókienniczy, chemiczny; zabytkowe budowle; rzym. i bizant. - Filadelfia
Gdzie jest AMOL Położenie m. w pn. Iranie (Mazandaran), u pn. podnóża góry Elbrus; 173 tys. mieszk.; przem. metalowy, spożywczy; ośr. wydobycia rud żelaza; na terytorium uprawa cytrusów
Gdzie jest AMRITSAR Położenie Amrytsar; m. w pn.-zach. Indiach (Pendżab), w pobliżu granicy z Pakistanem; 1 mln mieszk.; przem. włókienniczy, farmaceutyczny; towar dywanów; święte m. sikhów, gdzie w Złotej
Gdzie jest AMSTERDAM Położenie stol. konstytucyjna Holandii, nad zbiornikiem Markermeer; ośr. adm. prowincji Holandia Pn.; 743 tys. mieszk.; port handlowy i lotniczy; ośr. gospodarczy i kulturalny państwie
Gdzie jest AMUNDSENA, LODOWIEC AMUNDSENA Położenie lodowiec w Antarktydzie Wsch.; ciągnie się od Płaskowyżu Polarnego do Lodowca Szelfowego Rossa; przechodzi poprzez G. Królowej Maud
Gdzie jest AMUR Położenie chiń. Heilong Jiang; rz. w azjatyckiej części Rosji i Chinach; powstaje z połączenia Szyłki i Argunia; uchodzi do M. Ochockiego; najdłuższa rz. na Dalekim Wsch.; dł. 2824 km, od
Gdzie jest ANABARSKI, PŁASKOWYŻ ANABARSKI Położenie wyż. w Rosji, w pn.-wsch. części Wyż. Środkowosyberyjskiej; wys. do 905 m; w dolinach lasy modrzewiowe; tundra górska
Gdzie jest ANAHEIM Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Kalifornia), nad rz. Santa Ana; 340 tys. mieszk.; centrum rozrywkowe - Disneyland; przem. lotniczy, elektroniczny; kąpielisko morskie
Gdzie jest ANATOLIJSKA, WYŻYNA ANATOLIJSKA Położenie wyż. w Turcji, w Azji Mn., pomiędzy górami Taurus i Pontyjskimi; wys. 800-1500 m; najwyższy szczyt Erciyas (3916 m); wygasłe wulkany; słone jeziora (największe Tuz); gł. rz
Gdzie jest ARZIW Położenie Arzaw; m. w pn.-zach. Algierii, nad zat. Arziw (M. Śródziemne); 50 tys. mieszk.; port wywozu gazu ziemnego i ropy naftowej; zakład skraplania gazu ziemnego, przem. petrochemiczny
Gdzie jest ANDAMANY I NIKOBARY Położenie terytorium związkowe Indii, w pn. części O. Indyjskiego; 8,2 tys. km2; 379 tys. mieszk.; ośr. adm. - Port Blair, na wyspie Andaman Pd.; 90% pow. pokrywają lasy równikowe; przem
Gdzie jest ANDHRA PRADEŚ Położenie stan w pd. Indiach, nad Zat. Bengalską, na Wyż. Dekan; 275,1 tys. km2; 80,4 mln mieszk.; stol. - Hajdarabad; wydobycie węgla kamiennego, miki; uprawa ryżu, trzciny cukrowej
Gdzie jest ANDONG Położenie m. we wsch. części Korei Pd. (prowincja Kjongsang Pn.), nad rz. Naktong-gang; 130 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, odzieżowy, spożywczy; zabytkowe budowle; na terytorium uprawa
Gdzie jest ANDORA Położenie Andorra; kraj w pd.-zach. części Europy, w Pirenejach; 468 km2, 72 tys. mieszk.; stol. - Andorra la Vella; jednostka monetarna - frank francuski (od 2002 - euro); najwyższy szczyt
Gdzie jest ANDROS Położenie górzysta wyspa grecka na M. Egejskim (Cyklady); 380 km2, 9 tys. mieszk.; najwyższy szczyt Petalon (wys. 993 m); na nizinach uprawa winorośli, oliwek; gł. m. Andros; eksploatacja
Gdzie jest ANDY Położenie góry fałdowe w Ameryce Pd., wzdłuż wybrzeży O. Spokojnego; dł. 9 tys. km; najwyższy szczyt Aconcagua (6960 m); liczne czynne wulkany: Sangay, Purac‚, Cotopaxi, Llullaillaco
Gdzie jest ANGELES Położenie m. w Filipinach, w środk. części wyspy Luzon; 286 tys. mieszk.; przem. chemiczny, maszynowy, spożywczy; zabytkowe budowle; obszar uprawy ryżu i trzciny cukrowej; daw. baza
Gdzie jest ANGLESEY Położenie wyspa u wybrzeży W. Brytanii (Walia); 715 km2, 74 tys. mieszk.; gł. m. Llangefni; elektrownia jądrowa Wylfa o mocy 1180 MW; dawny ośr. religii Celtów; identyfikowana ze staroż
Gdzie jest ANGOLA Położenie kraj w pd.-zach. części Afryki, nad O. Atlantyckim; 1,246 mln km2, 13 mln mieszk.; stol. - Luanda i inne gł. m.: Huambo, Benguela, Lobito; jednostka monetarna - kwanza; pow
Gdzie jest ANGUILLA Położenie terytorium zależne W. Brytanii, położone na wyspach: Anguilla, Sombrero i inne w archipelagu Małych Antyli (Wyspy Podwietrzne), na M. Karaibskim; 96 km2, 12,4 tys. mieszk
Gdzie jest ANKARA Położenie do 1930 Angora, staroż. Ankyra; stol. Turcji, na Wyż. Anatolijskiej, na wys. 851 m; ośr. adm. ilu Ankara; 3,5 mln mieszk.; ośr. gospodarczy i kulturalny państwie; port lotniczy
Gdzie jest ANKLEŚWAR Położenie m. w zach. Indiach (Gudźarat), przy ujściu rz. Narbada do Zat. Kambajskiej; 72 tys. mieszk.; przem. rafineryjny, materiałów budowlanych; zabytkowe budowle; ośr. wydobycia ropy
Gdzie jest ANNABA Położenie daw. Bône; m. w pn.-wsch. Algierii, nad M. Śródziemnym; 351 tys. mieszk.; przem. metalurgiczny, chemiczny, włókienniczy; port handlowy; ośr. turystyczny; kąpielisko morskie
Gdzie jest ANNAPURNA Położenie szczyt w Himalajach Wysokich, w Nepalu; najwyższy w masywie Annapurna; wys. 8091 m; dziewiąty pod względem wysokości na Ziemi; święta góra Nepalczyków; pozyskany 1950
Gdzie jest ANNECY Położenie m. w pd.-wsch. Francji (Sabaudia), w Alpach Sabaudzkich, na wys. 450 m, nad jez. Annecy; 51 tys. mieszk.; ośr. uzdrowiskowo-turystyczny; ośr. adm. departamentu Haute-Savoie
Gdzie jest ANTAKYA Położenie daw. Hatay; m. w pd. Turcji, nad rz. Asi; 144 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Antakya; ośr. hutnictwa; zabytkowe budowle; zał. około 300 przed naszą erą poprzez Seleukosa I; staroż
Gdzie jest ANTALYA Położenie staroż. Attalia, daw. Adalia; m. w pd.-zach. Turcji, nad M. Śródziemnym; 669 tys. mieszk.; ośr. adm. ilu Antalya; port handlowy; przem. stoczniowy, bawełniany; uprawa owoców
Gdzie jest ANTARKTYCZNY, PÓŁWYSEP ANTARKTYCZNY Położenie Ziemia Grahama, Płw. Palmera; półw. Antarktydy Zach., pomiędzy M. Bellingshausena i M. Weddella; dł. 1300 km; na końcu przylądek Prime Head, wysunięty w najwyższym stopniu na pn
Gdzie jest ANTIGUA Położenie wyspa na M. Karaibskim, w archipelagu Wysp Powietrznych (Antigua i Barbuda); 280 km2, 40 tys. mieszk.; przem. rafineryjny; turystyka; uprawa trzciny cukrowej, bawełny, manioku; gł
Gdzie jest ANTIGUA I BARBUDA Położenie kraj w Ameryce Środk. położone w Małych Antylach; 442 km2; 71 tys. mieszk.; stol. Saint John´s i inne gł. m.: Codrington, English Harbour Town; jednostka monetarna - dolar
Gdzie jest ANTWERPIA Położenie fr. Anvers; m. w pn. Belgii, na Niz. Flandryjskiej, nad Skaldą; 453 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Antwerpia; drugi w Europie pod względem wielkości port morski; szlifiernie
Gdzie jest ANTYLE Położenie hiszp. Antillas; wyspy w Ameryce Środk.; tworzą granicę pomiędzy O. Atlantyckim a M. Karaibskim; rozciągają się na dł. około 4,5 tys. km; podzielone są na Ogromne i Małe Antyle
Gdzie jest ANYANG Położenie Anjang; m. w środk. Chinach (Henan); 198 tys. mieszk.; przem. metalowy, maszynowy, chemiczny, skórzany, spożywczy; ruiny stolicy dynastii Shang-Yin, odkryto inskrypcje na kościach
Gdzie jest AOMORI Położenie m. w Japonii, w pn. części wyspy Honsiu, nad zat. Aomori; ośr. adm. prefektury Aomori; 297 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; przem. maszynowy, drzewny; ośr. największego w
Gdzie jest APENINY Położenie Appennino; łańcuch górski we Włoszech, na Płw. Apenińskim; dł. 1350 km; najwyższy szczyt Corno Grande (2912 m) w masywie Gran Sasso d´Italia; uprawa winorośli, oliwek; lasy gł
Gdzie jest APENIŃSKI, PÓŁWYSEP APENIŃSKI Położenie płw. w Europie Pd.; 149 tys. km2; góry Apeniny; wulkan Wezuwiusz; gł. rz.: Tyber, Arno; złoża boksytów, węgla brunatnego, rud rtęci, ropy naftowej i gazu ziemnego; na obszarze płw
Gdzie jest APPENZELL Położenie kanton w pn.-wsch. Szwajcarii, w Prealpach Glarneńskich; złożona jest z dwóch półkantonów: Appenzell Ausser-Rhoden (243 km2, 52 tys. mieszk.; stol. - Herrisau) i Appenzell Inner
Gdzie jest APUAŃSKIE, GÓRY APUAŃSKIE Położenie góry we Włoszech, na wybrzeżu M. Liguryjskiego; najwyższy szczyt Pisanino (wys. 1946 m); kamieniołomy białego marmuru; lasy bukowe i kasztanowe; uprawa winorośli i oliwek; u
Gdzie jest APURIMAC Położenie rz. w Peru, jedna ze źródłowych rzek Ukajali; dł. około 885 km; źródła w Andach Środk.; od ujścia rz. Mantaro przyjmuje nazwę Ene, a w dalszym ciągu Tambo
Gdzie jest ARABIA SAUDYJSKA Położenie kraj w pd.-zach. części Azji; 2,149 mln km2, 22,7 mln mieszk.; stol. - Ar-Rijad, inne gł. m.: Dżudda (siedziba rządu), Mekka, Medyna, Ad-Dammam; jednostka monetarna - rial
Gdzie jest ARABSKIE, MORZE ARABSKIE Położenie część O. Indyjskiego, pomiędzy Płw. Arabskim i Indyjskim; 4,6 mln km2, głęb. do 5875 m; zasolenie 3,5-3,6%; zat.: Adeńska, Kambajska, Omańska, Perska; uchodzi Indus; gł. porty
Gdzie jest ARAD Położenie m. w zach. Rumunii, nad rz. Maruszą; ośr. adm. okręgu Arad; 172 tys. mieszk.; fabryka obrabiarek i taboru kolejowego; winiarstwo; zabytkowe budowle; miejsce stracenia patriotów
Gdzie jest ARAGONIA Położenie kraina historyczna i obszar autonomiczny w pn.-wsch. Hiszpanii; 47,7 tys. km2, 1,3 mln mieszk.; stol. - Saragossa; na pd. G. Iberyjskie, na pn. Pireneje; turystyka; uprawa oliwek
Gdzie jest ARAGUAIA Położenie rz. w środk. Brazylii; dł. 2400 hm; l. dopływ rz. Tocantins; źródła na Wyż Brazylijskiej; w środkowym biegu dzieli się na dwa ramiona, tworząc Wyspę Bananową; gł. dopływ - Rio das
Gdzie jest ARAKAŃSKIE, GÓRY ARAKAŃSKIE Położenie góry w Birmie, w zach. części Płw. Indochińskiego; najwyższy szczyt Góra Wiktorii (3053 m); porośnięte wilgotnymi lasami monsunowymi i równikowymi
Gdzie jest ARAKS Położenie tur. Aras; rz. w Turcji, Armenii i Azerbejdżanie (częściowo graniczy z Iranem); dł. 1072 km; pr. dopływ Kury; gł. l. dopływy: Achurian, Arpa, Razdan, Worotan, pr.: Kotur, Ghare
Gdzie jest ARALSKIE, JEZIORO ARALSKIE Położenie Arał; bezodpływowe, słone jez. w Uzbekistanie i Kazachstanie, na Niz. Turańskiej; 39 tys. km2, głęb. 10-15 m; powyżej 300 wysp; okresowo do jez. uchodzą: Amu-daria i Syr-daria
Gdzie jest ARCHANGIELSK Położenie m. obwodowe w Rosji, przy ujściu Dwiny do M. Białego; 345 tys. mieszk.; port handlowy i lotniczy; przem. maszynowy, metalowy, stoczniowy; zabytkowe budowle; w pobliżu kosmodrom
Gdzie jest ARD?CHE Położenie rz. we Francji; dł. 120 km; pr. dopływ Rodanu; źródła w Sewennach; w dolnym biegu przepływa pod naturalnym mostem skalnym (wys. 65 m, szer. 50 m
Gdzie jest ARDEBIL Położenie Ardabil; m. w pn.-zach. Iranie (Azerbejdżan Wsch.), u podnóża gór Sabalan, na wys. 1675 m; 353 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, tytoniowy; mauzoleum szejka Safi ad-Dina; miejsce
Gdzie jest ARECIBO Położenie m. w pn.-zach. części Puerto Rico (Portoryko), przy ujściu rz. Arecibo do O. Atlantyckiego; 52 tys. mieszk.; port morski; produkcja cukru; ośr. turystyczny; w pobliżu
Gdzie jest AREZZO Położenie rzym. Arretium; m. w środk. Włoszech (Toskania), w Apeninach Pn.; 92 tys. mieszk.; przem. taboru kolejowego, włókienniczy, skórzany; ośr. turystyczny; liczne zabytki; miejsce
Gdzie jest ASAM Położenie z angielskiego: Assam, daw. Kamarupa; stan w pn.-wsch. Indiach; 78,4 tys. km2, 28,2 mln mieszk.; stol. - Dispur; stan rolniczy; wilgotne lasy równikowe; uprawa ryżu, herbaty (50
Gdzie jest ASANSOL Położenie m. w pn.-wsch. Indiach (Bengal Zach.), w dolinie rz. Damodar; 517 tys. mieszk.; przem. hutniczy; maszynowy, środków transportu; wydobycie węgla kamiennego; zabytkowe budowle
Gdzie jest ARGENTYNA Położenie kraj w Ameryce Pd., nad O. Atlantyckim; 2,8 mln km2, 37 mln mieszk.; stol. - Buenos Aires, inne gł. m.: Córdoba, Rosario, Mendoza, Tucumán; jednostka monetarna - peso; dzieli się
Gdzie jest ARICA Położenie m. w pn. Chile, w pobliżu granicy z Peru, nad O. Spokojnym; 190 tys. mieszk.; montownia samochodów; przem. włókienniczy; wolnocłowy port handlowy obsługujący handel z Boliwią i
Gdzie jest ARKADIA Położenie kraina historyczna (aktualnie nomos) w Grecji, w środk. części Peloponezu; 4,4 tys. km2, 105 tys. mieszk.; ośr. adm. - Tripolis; turystyka; w staroż. zasiedlona poprzez Achajów
Gdzie jest ARKANSAS Położenie rz. w stanach zjednoczonych ameryki; dł. 2333 km; pr. dopływ Missisipi; źródła w G. Skalistych; gł. dopływy: Cimarron, Canadian - pr., Neosho - l.; przepływa poprzez m.: Wichita
Gdzie jest ARKANSAS Położenie stan w pd. części USA; 137,7 tys. km2, 2,7 mln mieszk.; stol. - Little Rock; Niz. Missisipi, wyż. Ouachita, góry Boston; turystyka; hutnictwo aluminium; 90% krajowego wydobycia
Gdzie jest ARKTYCZNY, OCEAN ARKTYCZNY Położenie M. Arktyczne, O. Lodowaty Północny; część O. Atlantyckiego wokół bieguna pn., pomiędzy Eurazją a Ameryką Pn.; 14,8 mln km2, głęb. do 5527 m; zasolenie 2,8-3,5%; obejmuje morza
Gdzie jest ARLINGTON Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Teksas), w zespole miejskim Dallas-Fort Worth; 366 tys. mieszk.; przem. lotniczy, samochodowy; zał. 1843
Gdzie jest ARMENIA Położenie Hajastan; kraj w Azji, na Zakaukaziu; 29,8 tys. km2, 3,9 mln mieszk.; stol. - Erewan, inne gł. m.: Kumajri, Wanadzor; jednostka monetarna - dram; państwo położony na wyż
Gdzie jest ARNHEM Położenie m. w środk. Holandii, nad rz. Lek; 143 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Geldria; przem. chemiczny, produkcja turbin; 1944 aliancka operacja powietrzno-desantowa z udziałem
Gdzie jest ARSENIEW Położenie m. w azjatyckiej części Rosji, w Państwie Nadmorskim, nad rz. Daubiche; 64 tys. mieszk.; przem. lotniczy, maszynowy, drzewny
Gdzie jest ARTIBONITE Położenie rz. w Haiti i Dominikanie, najdłuższa na wyspie Haiti; dł. 320 km; źródła w Cordillera Central; uchodzi do M. Karaibskiego
Gdzie jest ARU Położenie ekipa wysp indonezyjskich na M. Arafura, w Molukach Pn., w pobliżu Nowej Gwinei; 8,6 tys. km2, 35 tys. mieszk.; największe wyspy: Wokam, Kobroor, Maikoor, Trangan; lasy tropikalne
Gdzie jest ARUNAĆAL PRADEŚ Położenie stan w pn.-wsch. Indiach, we wsch. Himalajach; 83,6 tys. km2, 1,1 mln mieszk.; stol. - Itanagar; eksploatacja lasów (około 60% pow.); uprawa kukurydzy, prosa, gorczycy
Gdzie jest ARUWIMI Położenie rz. w Demokratycznej Rep. Konga, pr. dopływ rz. Kongo; wypływa jako Ituri w G. Błękitnych; dł. 1300 km; gł. dopływy pr.: Epulu, Nepoko; liczne progi i wodospady
Gdzie jest ASCHAFFENBURG Położenie m. w Niemczech (Bawaria), nad Menem; 69 tys. mieszk.; port śródlądowy; przem. maszynowy, odzieżowy, papierniczy; zabytkowe budowle; ośr. turystyczny
Gdzie jest ASENOWGRAD Położenie do 1934 Stanimaka; m. w pd. Bułgarii (obw. Płowdiw), u podnóży Rodop; 52 tys. mieszk.; przem. tytoniowy i winiarski; ośr. turystyczny; zabytkowe budowle (cerkiew Św. Jana
Gdzie jest ASHEVILLE Położenie m. w stanach zjednoczonych ameryki (Karolina Pn.), nad rz. French Broad, w Appalachach; 70 tys. mieszk.; przem. włókienniczy, drzewny; ośr. turystyczny; zabytkowe domy i kościoły
Gdzie jest ASI Położenie staroż. Orontes; rz. w Libanie, Syrii i Turcji; źródła w górach Liban; dł. 402 km; uchodzi do M. Śródziemnego; używana do nawadniania; przepływa poprzez m.: Hims, Hama, Antakya
Gdzie jest ASMARA Położenie Asmera; stol. Erytrei, na Wyż. Abisyńskiej, na wys. 2340 m; 402 tys. mieszk.; port lotniczy; przem. cementowy, włókienniczy, skórzany, spożywczy; muzeum; zabytkowe budowle
Gdzie jest ASSEN Położenie m. w pn.-wsch. Holandii (Drenthe), nad Kanałem Drentse Hoofdvaart; 62 tys. mieszk.; ośr. adm. prowincji Drenthe; przem. odzieżowy, poligraficzny; w rejonie grobowce celtyckie i
Gdzie jest ASTANA Położenie 1832-1961 Akmolińsk, 1961-992 Celinograd, 1992-1997 Akmoła; stol. Kazachstanu nad Irtyszem; 290 tys. mieszk.; przem. maszynowy, metalowy i lekki; zał. 1830 jako rosyjska warownia
Gdzie jest ASTRACHAŃ Położenie m. obwodowe w Rosji, nad Wołgą; 490 tys. mieszk.; port morski i lotniczy; przem. stoczniowy, papierniczy; galeria obrazów; zabytkowy kreml z soborami: Uspieńskim (XVIII w
Gdzie jest ASUNCIÓN Położenie stol. Paragwaju, nad rz. Paragwaj; 540 tys. mieszk.; port handlowy i lotniczy; przem. stoczniowy, cementowy, rafineria ropy naftowej; zabytkowe budowle architektury kolonialnej
Gdzie jest ASZCHABAD Położenie do 1919 Aschabad, 1919-1927 Połtorack; stol. Turkmenistanu, na pd. krańcu pustyni Kara-kum; 730 tys. mieszk.; port lotniczy; przem. maszynowy, metalowy, chemiczny; towar dywanów
Gdzie jest ATACAMA, PUNA DE ATACAMA Położenie płaskowyż wulkaniczny w Chile i Argentynie, w Andach Środk., na wys. 3500-4600 m; liczne wulkany; najwyższy Llullaillaaco (wys. 6723 m - najwyższy na Ziemi); półpustynna
Gdzie jest ATENY Położenie stol. Grecji, w pd.-zach. części płw. Attyka, nad Zat. Sarońską (M. Egejskie); 3,2 mln mieszk.; ośr. przem. i kulturalny państwie; miejsce pierwszych nowożytnych igrzysk
Gdzie jest ATHABASKA Położenie rz. w Kanadzie (Alberta); łączy się z rz. Peace, tworząc Rz. Niewolniczą; uważana za jedną ze źródłowych rzek Mackenzie; dł. 1231 km; przepływa poprzez jez. Athabaska
Gdzie jest ATHABASKA Położenie jez. w Kanadzie, w prowincjach Saskatchewan i Alberta, na wys. 213 m; 8,1 tys. km2, głęb. do 124 m; poprzez jez. przepływa rz. Athabaska; zamarza od października do czerwca; w
Gdzie jest ATLANTYCKA, NIZINA ATLANTYCKA Położenie region nizinny w stanach zjednoczonych ameryki, nad O. Atlantyckim, na wsch. od Appalachów; wys. do 100 m, szer. 30-160 km; gł. rz.: Delaware, Potomac; gł. m.: Nowy Jork
Gdzie jest AVILÉS Położenie m. w pn.-zach. Hiszpanii (Asturia), nad Zat. Biskajską; 83 tys. mieszk.; port handlowy i rybacki; hutnictwo żelaza i metali kolorowych, stocznia; zabytkowe stare miasto
Gdzie jest ATLANTYCKI, OCEAN ATLANTYCKI Położenie Atlantyk; drugi pod względem wielkości (po O. Spokojnym) ocean na Ziemi; 90,7 mln km2; średnia głęb. 3332 m, największa 9219 m (rów Puerto Rico); największe wyspy: W. Brytania
Gdzie jest ATSUGI Położenie m. w Japonii, na wyspie Honsiu, w aglomeracji miejskiej Jokohamy, nad rz. Sagami; 224 tys. mieszk.; przem. samochodowy, elektrotechniczny, gumowy; ośr. turystyczny
Gdzie jest AUASZ Położenie rz. w środk. Etiopii; wypływa na Wyż. Abisyńskiej; dł. około 800 km; uchodzi do jez. Abie, w zapadlisku Afar; w dolinie Park Narodowy Auasz, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa
Gdzie jest AUDE Położenie rz. w pd. Francji; wypływa w Pirenejach; dł. 220 km; uchodzi do Zat. Lwiej; połączona Kanałem Pd. z Garonną; przepływa poprzez Carcassonne
Gdzie jest AUGUSTOWSKI, KANAŁ AUGUSTOWSKI Położenie kanał żeglowny w woj. podlaskim i w Białorusi; łączy Biebrzę z Czarną Hańczą; dł. 102 km (w Polsce 80 km); 18 śluz; uruchomiony 1840; szlak turystyczny; od 1968 zabytek techniki
Gdzie jest AURANGABAD Położenie m. w zach. Indiach (Maharasztra), na wyż Dekan; 930 tys. mieszk.; towar tkanin bawełnianych; na terytorium uprawa orzeszków ziemnych, bawełny, zbóż; turystyka; buddyjskie
Gdzie jest AUSTRALIA Położenie najmniejszy kontynent Ziemi wspólnie z wyspą Tasmania, na półkuli pd.; 7,7 mln km2; we wsch. części Ogromne G. Wododziałowe najwyższy szczyt - G. Kościuszki (2228 m); w poprzek
Gdzie jest AUSTRALIA Położenie kraj na kontynencie australijskim i wyspie Tasmania; 7,7 mln km2, 20 mln mieszk.; stol. - Canberra; jednostka monetarna - dolar australijski; obejmuje 6 stanów i 2 terytoria
Gdzie jest AUSTRALIA ZACHODNIA Położenie największy stan Australii; 2,5 mln km2, 2 mln mieszk.; stol. - Perth; eksploatacja złota, rud żelaza, niklu, węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, diamentów; uprawa zbóż
Gdzie jest AUSTRALIJSKO-ANTARKTYCZNY, BASEN AUSTRALIJSKO-ANTA Położenie rozległe zagłębienie dna w pd.-wsch. części O. Indyjskiego, pomiędzy Wzniesieniem Australijsko-Antarktycznym a Antarktydą; głęb. do 6089 m; w środk części góry podmorskie
Gdzie jest AUSTRIA Położenie kraj w środk. Europie, w Alpach; 83,9 tys. km2, 8,1 mln mieszk.; stol. - Wiedeń, inne gł. m.: Linz, Graz, Salzburg, Innsbruck; jednostka monetarna - szyling (od 2002 - euro); 9
Gdzie jest AVON Położenie Lower Avon; rz. w W. Brytanii (Anglia); źródła na wzgórzach Cotswold; dł. 120 km; uchodzi do Kanału Bristolskiego; przepływa poprzez m. Bristol
Gdzie jest AWINION Położenie Avignon, staroż. Avenio; m. w pd. Francji (Prowansja), nad Rodanem; 88 tys. mieszk.; siedziba papieży i antypapieży; ośr. adm. departamentu Vaucluse; turystyka; zabytkowe budowle
Gdzie jest AYACUCHO Położenie m. w pd. Peru, w Kordylierze Zach. (Andy), na wys. 2752 m; ośr. adm. departamentu Ayacucho; 150 tys. mieszk.; wytop srebra; przem. włókienniczy, skórzany; 1824 zwycięstwo gen. A.J
Gdzie jest AZANDE Położenie Zande; wyż. w Rep. Środkowoafrykańskiej, Sudanie i Demokratycznej Rep. Konga; wys. do 1400 m; lesista sawanna; wydobycie diamentów
Gdzie jest AZERBEJDŻAN Położenie kraj we wsch. części Zakaukazia, nad M. Kaspijskim; 86,6 tys. km2, 8,2 mln mieszk.; stol. - Baku, inne gł. m.: Giandża, Sumgait, Mingeczaur; jednostka monetarna - manat; w skład
Gdzie jest AZERBEJDŻAN ZACHODNI Położenie ostan w pn.-zach. Iranie; 37,6 tys. km2, 2,8 mln mieszk.; ośr. adm. - Rezaije; obejmuje część Wyż. Armeńskiej i G. Kurdyjskich; uprawa zbóż, sadownictwo; towar dywanów
Gdzie jest AZJA Położenie największy kontynent świata; z Europą nosi nazwę Eurazji; około 44,5 mln km2, 3,9 mld mieszk.; na obszarze kontynentu położonych jest 48 krajów i 2 terytoria zależne; gł. m.: Seul

Znaczenie w geografii

Lekcja geografii, gdzie to leży. Położenie na mapie.

Co to jest Azja, Azerbejdżan Zachodni, Azerbejdżan, Azande, Ayacucho tłumaczenie.

Definicja Azja, Azerbejdżan Zachodni, Azerbejdżan, Azande, Ayacucho, Awinion, Avon, Austria, Australijsko-Antarktyczny, Basen Australijsko-Anta, Australia Zachodnia znaczenie.

Słownik geograficzny na A

Znaczenie w geografii