Co to jest Odrodzenie Renesans

Co oznacza RENESANS, ODRODZENIE: epoka wdziejach kultury europ. trwająca we Włoszech od XIV w. do pocz. XVI w., wPolsce od końca XV w. do pocz. XVII w. Fundamentem zmian kulturowych kształtujących nowy sposób myślenia stały się: odkrycia geograficzne, wtym Ameryki (1492); odejście od uniwersalizmu iukształtowanie mocnych krajów; wynalezienie druku (1450); reformacja ipowstanie nowych nurtów wyznaniowych; przyrost znaczenia roli miast imieszczaństwa. Odkryto na nowo świat ziemski, kosmos, przyrodę, doceniono kulturę antyczną; nowe miejsce wyznaczono człowiekowi ( antropocentryzm), istotnym zadaniem było wszechstronne formowanie osobowości, miarą wszechrzeczy stał się człowiek ijego ziemski świat, tę postawę zawierało hasło zaczerpnięte zkomedii Terencjusza, odzwierciedlone widei humanizmu, poezji isztuce. Filoz. uzasadnieniem dla nowego światopoglądu stał się neoplatonizm traktując człowieka jako dopełnienie duchowej imaterialnej sfery świata, głosząc jego nieograniczone możliwości. Uniwersalne osobowości r. łączą różne dyscypliny artystyczne inaukowe, na przykład Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Mikołaj Kopernik, rozpowszechniła się organizacja mecenatu, pojawiło się pragnienie oidealnej społeczności kształtowanej poprzez tradycję antyczną ( Th. Morus), istotę procesu myślenia iszukania prawdy poprzez człowieka określił M. de Montaigne, ciekawym ikontrowersyjnym jednocześnie myślicielem był N. Machiavelli, krytykę współczesności zpostawą sceptyczną łączył Erazm zRotterdamu, propagował także ideę irenizmu. Sporo uwagi poświęcono procesowi twórczemu, sztuka zapewniała artystom sławę doczesną ipośmiertną, dla lit. istotną stała się refleksja teoretyczna, sięgano do pism estetycznych filozofów gr. Arystotelesa i Platona i poety rzym. Horacego. Uprawiano gatunki lit. cenione wstarożytności, mimo uwielbienia dla piękna lit. klasycznej doceniono twórczość wjęz. narodowym (na przykład Petrarca, Boccaccio, Plejada; wPolsce Rej, Kochanowski). Spośród małych form lirycznych popularność zdobyła fraszka, w najwyższym stopniu znaczne były pieśń ielegia, hymn, rozwinęła się literatura epicka (na przykład Orland szalony L. Ariosta iJerozolima wyzwolona T. Tassa); znacząco zróżnicowana była proza, arcydziełem groteski lit. jest powieść F. Rabelaisgo Gargantua iPantagruel, parenetyczny charakter mają Książka żołnierza Chrystusowego Erazma zRotterdamu, Dworzanin B. Castiglionego iKsiążę N. Machiavellego; gatunki dramatyczne reprezentują różne odmiany komedii, wtym popularna commedia dellarte. Uschyłku tej epoki pojawiły się dzieła znakomitych artystów, jak W. Szekspira, M. de Cervantesa i Lopego de Vega. Prekursorem r. wpol. kulturze ilit. był F. Buonaccorsi ( Kallimach) wspierany poprzez mecenasa iprzyjaciela Grzegorza zSanoka. Inicjalne utwory lit. pol. reprezentuje literatura z łaciny między innymi A. Krzycki, J. Dantyszek, K. Janicki, i nurt mieszczański, między innymi Biernat zLublina i Jan zKoszyczek. Rozrost kultury ilit. inicjuje wydane dzieło M. Kopernika (De revolutionibus...) i utwory A. Frycza Modrzewskiego (Lascius, a więc okarze za mężobójstwo) i M. Reja (Krótka rozprawa...). Tendencje dydaktyczne wprozie, oprócz Rejowego Żywota człowieka poczciwego, zawierają utwory W. Goślickiego De optimo senatore...i Ł. Górnickiego Dworzanin polski, prozę retoryczną reprezentuje Kazaniami sejmowymi P.Skarga, ahistoriografię między innymi M.Bielski i M. Kromer