Co to jest Pismo

Co oznacza PISMO: mechanizm znaków wykorzystywanych do utrwalenia albo zapisania jęz. mówionego; znaki własności; kipu Indian - zespoły sznureczków zwęzełkami wykorzystywane do utrwalenia, zapamiętania, przekazania informacje; aroko - symboliczne listy muszelkowe plemion murzyńskich. Pismo zgodne rozwinęło się zpiktografii, przedstawień obrazkowych, wktórych znaki-słowa odnosiły się do pojęć, odpowiednikiem hieroglify staroegipskie, pismo Czejenów iCzirokezów zAmeryki Płn., Jukagirów zSyberii. Zzapisów piktograficznych rozwinęło się p. ideograficzno-fonetyczne, na przykład egipskie hieroglify, hieratyczne pismo Majów, Azteków, p.klinowe Mezopotamii, p. sumeryjsko---akadyjskie (od około IV tysiąclecia przed naszą erą); pisma sylabiczne pochodzące od sumeryjsko-akadyjskiego: elamickie, huryckie, uratyjskie, hetyckie, staroperskie, egejskie, kreteńskie, linearne, cypryjskie, pseudohieroglificzne zByblos; p. alfabetyczne (znakom, literom odpowiadają dźwięki mowy) - ukształtowane około 2.poł. II tysiąclecia przed naszą erą na terenie Fenicji albo Palestyny. Zp. spółgłoskowego fenickiego (północnosemickiego) rozwinęło się między innymi p. greckie, wktórym wprowadzono pełną notację także dla samogłosek. Ten rodzaj notacji jako najdoskonalszy inajpełniejszy rozszerzył się; na jego podstawie powstało p. łacińskie (także p. słowiańskie - głagolica icyrylica), p.ormiańskie igruzińskie i semickie ob. szerokim zasięgu. Inny typ wokalizacji występuje wpismach neosylabicznych, na przykład etiopskim. P. japońskie (trzy) - zapożyczone zjęz. chińskiego znaki oznaczają całe sylaby pisane pionowo zgóry wdół iod prawej do lewej. Znaki chińskie (p. figuralne): Chińczycy nie znają alfabetu iich język nie jest do niego przystosowany, gdyż jest złożony zogromnej liczby dźwięków. Wzapisie pisma, podobnie jak wmalarstwie chińskim ijap., kaligrafia jest związana zsemantyką: barwa igrubość kreski, sposób zapisu wpływają na znaczenie. Rękopisy miały postać zwojów, które nosili na plecach buddyjscy pielgrzymi. Mimo iż piktogramy przejęły formę stylizowaną, ujawniające się wniektórych znakach kombinacje wskazują na metaforyczną stronę tego pisma (na przykład symbol "ucho" + symbol "smok" = głuchy), ale główną sprawą wp. chińskim jest ton; wzależności od tego, wjakim tonie wyraz zostało wypowiedziane, może oznaczać zupełnie co innego. Teksty napisane jęz. potocznym czyta się od lewej do prawej strony, z kolei jęz. lit. czyta się zgóry wdół albo od prawej do lewej strony. Współcześnie powstały nowe mechanizmy dla języków Indian (na przykład Czirokezów, Kri); p. Eskimosów, p. ideograficzne wai wAfryce i alfabetyczne somalijskie. Sztuczne języki powstałe dla celów naukowych zjednolitą notacją fonetyczną dowolnego jęz.; alfabet Międzynarodowego Stowarzyszenia Fonetycznego (International Phonetic Association); Visible Speech - wizualny zapis drogą elektronową albo mechanizm notacji zw. alfabetyczną iin. Zobacz także najstarsze teksty, księgi święte.historia - pomiędzy VI aI tysiącleciem przed naszą erą Sumerowie iAkadowie stworzyli mechanizm znaków wykorzystywany pomaganiu pamięci. Najdawniejsze ślady pisma to gliniane tabliczki Uruk zIV tysiąclecia przed naszą erą, rodzaj księgi rachunkowej, i piktogramy (uproszczone pismo obrazkowe). Późniejsze znaki ideograficzne są próbą zapisu fonetycznego. Akadowie (semiccy przodkowie Arabów iHebrajczyków) około 2000 przed naszą erą używali pisma klinowego do zapisywania traktatów, kodeksów, inskrypcji (także na posągach ipomnikach) wdialekcie asyryjskim, babilońskim ido zapisu dawnego języka sumeryjskiego (świętego jęz. używanego wświątyniach); Sumerowie, Akadowie, Babilończycy, Asyryjczycy znali korespondencję, pocztę, zapisywali zaklęcia, wróżby, hymny rel., literaturę (Epos oGilgameszu). Pismo wynalezione wMezopotamii posłużyło również do zanotowania innych języków, na przykład elamickiego zkraju Elam, którego stolicą była Suza (aktualnie Iran); jęz. Hetytów (lud zAnatolii wdzis. azjatyckiej części Turcji) mówiących jęz. indoeuropejskim (akadyjski należał do ekipy jęz. semickich). Hetyci wynaleźli zczasem swoje piktogramy - znaki hieroglificzne różne od sumeryjskich. Między III aI tysiącleciem przed naszą erą pismo klinowe zMezopotamii dotarło do Palestyny ina północ Armenii, gdzie zapisywano nim również teksty wjęz. kanaańskim iurackim. Mechanizm pisma hieroglificznego stworzony poprzez Egipcjan jest systemem graficznym opartym na stylizowanym rysunku: ludzkich sylwetek, głów, ptaków, zwierząt, roślin, kwiatów. Pierwsze dokumenty zawierające inskrypcje hieroglificzne pochodzą zIII tysiąclecia przed naszą erą; p.h. pochodzi najprawdopodobniej zokresu wcześniejszego istanowi spójny mechanizm znaków oddających wprzybliżeniu dawny jęz. mówiony, którego ślady zachowały się do współczesności wjęz. koptyjskim. Pismo to składało się ztrzech rodzajów znaków: ideogramów - stylizowanych znaków piktograficznych albo ich zestawień wyrażających definicje, fonogramów przedstawiających wartość fonetyczną i determinantów - znaków określających kategorię rzeczy albo istotę, októrą chodzi wzapisie; przeważnie czytane od strony prawej do lewej, fonogramy mogą być jednolite, dwu- albo trzyliterowe. P. egipskie służyło do zapisywania inskrypcji, historii, opowiadało owydarzeniach, bitwach i kwestiach prywatnych; służyło do prowadzenia rachunkowości, regulowania aktów prawnych, umów małżeńskich, maksym moralnych, hymnów ipieśni do bogów ikrólów, zapisywania literaturze epickiej, miłosnej ibajek; obliczeń mat., astrologicznych, na przykład Kalendarz Elefantyny (za panowania Tutmosisa Iok. 1460 r. przed naszą erą). P. starożytnej Krety do dziś stanowi tajemnicę. Ok. II tysiąclecia przed naszą erą na Krecie (i przypuszczalnie wcałej Grecji) powstało pismo, które do dziś nie zostało odczytane. Dwa tysiące lat przed naszą erą powstało p. chińskie, ułożone wspójny mechanizm pomiędzy II w. przed naszą erą aIIw. n.e. - wniemal nie zmienionej formie służy Chińczykom do dzisiaj. Zobacz także pismo, alfabety, najstarsze teksty, księgi święte