Definicja Suwalszczyzna

Gdzie jest SUWALSZCZYZNA Zbliżając się od strony Mazur Garbatych do południowej części jeziora Hańcza, trudno je od razu dostrzec. Teren wznosi się tak, Iż dopiero stając na brzegu jeziornej rynny, dostrzeżemy jego lustro. Jezioro zaskakuje nas bardzo wysokim i stromym brzegiem, opadającym również nadzwyczajnie stromo w toń. Wrażenie jest takie, jakby jeziorna, polodowcowa rynna była jakąś rozpadliną, a jezioro wiło się pośród gór. To wrażenie potęguje również wygląd linii brzegowej – zarówno ona, jak i stromy stok dna utworzone są z ogromnych jasnych granitowych otoczaków. To wspaniałe jezioro jest najgłębsze w Polsce i na Niżu Środkowoeuropejskim (ostatnie pomiary podają nawet 112 m). Zasiedla je fauna typowa dla wód górskich (głowacze, strzeble, introdukowana troć jeziorowa czy nawet występujący tylko w wodach syberyjskich gatunek widłonoga) i nic w tym dziwnego, jego woda jest gdyż nadzwyczajnie czysta i zawsze chłodna. Czarna Hańcza, przepływając poprzez jezioro, staje się dzięki niemu bardziej zasobna w wodę i przypomina w dalszym biegu górski strumień, w jej dolinie poniżej jeziora zetkniemy się z interesującymi śladami lodowca (ustąpił 10-12 tys. lat temu): głazowiskiem, wiszącą doliną i ozem (wąskim wałem z piasku i żwiru naniesionego poprzez lodowiec). Suwalszczyzna zaskakuje różnymi różnorodnymi osobliwościami. Jej młoda i poprzez to bardzo wyrazista rzeźba tworzy malowniczy krajobraz pełen morenowych wzgórz i wysoczyzn, rynien jezior i rzecznych dolin. Tutaj tuż w okolicy siebie mogą płynąć w przeciwnych kierunkach dwa cieki (Hańcza i Szeszupa u źródeł), w tejże okolicy nad należącym do zlewiska Szeszupy jeziorem Jaczno zetkniemy się z tak zwany torfowiskiem wiszącym; samo jezioro ze swą opalizującą barwą wody zaliczane jest do najpiękniejszych, a wzgórza nad nim mają nawet powyżej 100 metrów przewyższenia. Tu także (w okolicach Szurpił) mamy do czynienia z anomalią magnetyczną – i to taką, Iż kompasy stają się bezużyteczne (ziemia kryje tu bogate pokłady magnetytu). Obszar ten ma bogatą historię, nie jest jednak zasobny we frapujące zabytki (o wigierskim klasztorze piszemy w innym miejscu), może jednak warto wspomnieć o symbolizującym historię tych ziem stanowisku archeologicznym na Górze Zamkowej. Ona sama, usytuowana pośród kilku jezior (ma względną wysokość 45 m), była wybitnym punktem obronnym. Odkryto na niej ślady osadnictwa sprzed kilku tys. lat. Od V w. n.e. wielokrotnie umacniali ją Jaćwingowie, później Litwini, aż w późnym średniowieczu przestała mieć strategiczne znaczenie. Jak sporo wyniosłych i tajemniczych miejsc w rejonie (góry: Cisowa, Cmentarna, Kościelna) przeszła do legendy. Podobno nazwa leżącego u jej stóp jeziora Szurpiły w języku starolitewskim znaczy „straszny dwór”