Definicja Wielisławskie Organy

Gdzie jest ORGANY WIELISŁAWSKIE Na stoku Wielisławki, w miejscowości Wielisław Złotoryjski, nad prawym brzegiem Kaczawy, przy drodze z Legnicy do Jeleniej Góry znajduje się stary kamieniołom. Skały, z których zbudowane są pionowe, kilkudziesięciometrowe ściany kamieniołomu, mają strukturę słupową.Każdy kamieniołom (a jest ich dużo na Pogórzu Kaczawskim) to miejsce brutalnej ludzkiej ingerencji w naturalne ukształtowanie terenu. Jednak regularnie zdarza się, Iż w ten sposób odsłaniane są fascynujące epizody z prehistorii. W tym przypadku można zobaczyć pozostałość po wulkanie, jakich sporo było w Sudetach powyżej 250 mln lat temu, w momencie permskim.Odsłonięcie kojarzy się jednym z organami, a dokładniej z ich piszczałkami, innym na przykład z jednostronnym wachlarzem. Każdy słup („piszczałka”), wielometrowej długości, ma ok. 20–30 cm średnicy (wybrane do 50 cm) i cztero‑ albo pięciokątny przekrój poprzeczny, rzadziej sześcio‑ albo trójkątny. Słupowa struktura powstała wówczas, gdy skały te były wypływającą lawą.Niezwykłość Organów Wielisłwskich wynika nie tylko z ich imponującej wielkości, porównywalnej z kilkupiętrowym blokiem mieszkalnym, ale w pierwszej kolejności z tego, Iż powstały z porfiru – odmiany kwarcu o różowej barwie. Bardzo rzadko zdarza się, aby kryształy porfiru układały się w słupy (taką strukturę częściej mają skały bazaltowe). Dlatego kamieniołom otoczono opieką prawną – początkowo jako pomnik przyrody, a od kilku lat to jest rezerwat przyrody nieożywionej. Dodatkową atrakcją przyrodniczą jest jaskinia ukryta w zboczu Wielisławki, mająca ok. 100 m długości i dochodząca do 5 m wysokości. Wejście do jaskini znajduje się w pobliżu kamieniołomu.Od niepamiętnych czasów Wielisławka była miejscem górnictwa skalnego. Organy Wielisławskie były opisywane w poezji od XVIII wieku, jednak już w XII–XIII wieku na szczycie wzgórza istniało grodzisko, założone specjalnie dla ochrony górników. Na przełomie XIII i XIV wieku w okolicy grodziska powstał kamienny zamek, należący do rycerzy z dworu księcia legnickiego. Zamek ten przekształcił się z czasem w siedzibę rycerzy‑rozbójników, co było powodem jego zniszczenia w XV wieku. Z tamtych czasów zachowały się fundamenty i fragmenty murów. Ze zbocza Wielisławki eksploatowano również złotonośną żyłę. Złoto występowało w pirytach (do 18 g na tonę), na kontakcie porfirów z łupkami krzemionkowymi, a towarzyszyło mu srebro (do 64 g na tonę). Do dziś od strony drogi Złotoryja – Świerzawa, nad korytem Kaczawy, można zobaczyć wejście do jednej ze sztolni.Okolice Wielisławia przyciągają nie tylko geologów i turystów, lecz również poszukiwaczy skarbów. Wprawdzie trudno liczyć na znalezienie samorodków złota, jednak występują tu najokazalsze w Polsce agaty. Minerały te powstały, gdy na powierzchnię wydobywała się lawa i gazy wulkaniczne, a w dalszym ciągu roztwory wodne. W próżniach pozostawionych w stygnącej skale wytrącały się barwne związki krzemionki, a więc agat, regularnie z wkładkami ametystu albo kwarcu dymnego.Organy Wielisławskie tym bardziej warto odwiedzić, Iż nie są one jedyną atrakcją przyrodniczą okolicy. Wielisławka jest częścią Krainy Wygasłych Wulkanów, jak mówi się o centralnej części powiatu złotoryjskiego. Występuje tu sporo wzgórz i skał magmowych będących pozostałościami po dawnych wulkanach, pochodzących z różnych okresów geologicznych, aż po trzeciorzęd. Najpiękniejsze z nich – Ostrzyca, Grodziec, Wilcza Góra i Wąwóz Myśliborski – podlegają ochronie. Na Wilczej Górze występują unikatowe formy skalne, mające postać wielościennych słupów, ale tworzące promienisty układ zwany „bazaltową różą”. Natomiast w Wąwozie Myśliborskim niewielki potok Jawornik wyciął głęboki wąwóz w kilkunastu typach skał, docierając do skał stworzonych z magmy z podmorskich wulkanów; skały te mają postać puklistą i poduszkową. Osobliwością rezerwatu jest również nadzwyczajnie rzadka w Polsce paproć – języcznik zwykły. Nieopodal wąwozu, na wzgórzu Rataj znajdują się bazaltowe Małe Organy Myśliborskie.Dzięki niezwykłym skalistym krajobrazom i bardzo dobrze zachowanym, naturalnym lasom liściastym Kraina Wygasłych Wulkanów została objęta ochroną jako Park Krajobrazowy Chełmy (Wielisławka leży w jego otulinie). Nazwa parku pochodzi od starego słowiańskiego słowa cholme, używanego odnosząc się do tej okolicy od XIII wieku, i oznaczającego wzgórza