Co to jest Polska Młoda

Co oznacza MŁODA POLSKA: moment whistorii lit. pol. itwórczości artyst. od 1890 do 1918, termin wprowadzony poprzez A. Górskiego wtytule cyklu programowych artykułów opublikowanych wkrakowskim "Życiu" (1898), bywa stosowany wymiennie zokreśleniami "modernizm" albo "neoromantyzm". Wlit. wyodrębnia się umownie 2 dominujące tendencje: pierwsza (1890-1900) ustalana jako modernistyczna wyrażała przekonanie okryzysie dotychczasowych wartości iwyobcowaniu człowieka zobcej mu cywilizacji ( dekadentyzm), wówczas także pojawiły się wypowiedzi programowe, między innymi S. Przybyszewski na łamach krakowskiego "Życia" ogłasza Confiteor, wktórym postulat "sztuki dla sztuki" oznaczał potrzebę oceniania twórczości artystycznej wyłącznie opierając się na mierników estetycznych. Ten faza M.P. charakteryzuje także spore zainteresowanie artystów filozofią A. Schopenhauera i dość powierzchowne kulturą itradycją ludową ( ludomania); druga (1900-18) w nawiązaniu do tradycji romantycznych zakładała potrzebę wyrażania poprzez lit. istotnych problemów zżycia narodu, zachęcania do czynu, czemu patronowała filoz. F.W. Nietzschego. Wlit. całego okresu równoznaczną pozycję zyskały utwory reprezentatywne dla 3 rodzajów lit., wysoką rangę zdobyła krytyka lit. (na przykład T. Żeleński), pojawiły się opracowania epoki S. Brzozowskiego, K. Irzykowskiego. Młodopolscy artyści skupiali się wokół redakcji czasopism, zktórych w najwyższym stopniu znaczne były krakowskie "Życie" iwarszawska "Chimera", pojawiły się pierwsze kabarety, na przykład Zielony Balonik, sięgnięto po nowe środki art. wyrazu ( symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm). Za prekursora liryki M.P. uważane jest W. Rolicza-Liedera, z kolei właściwym artystą pokolenia modernistów uznany został K. Przerwa Tetmajer, nastroje katastroficzne wyrażał J. Kasprowicz, pochwałę życia iwartości najprostszych głosił L.Staff. W okolicy nich tworzyli sięgając po ekspresję T. Miciński isymbol B. Leśmian. Sporym stopniem zróżnicowania charakteryzuje się proza, znaturalizmem łączy ją ukazywanie surowej prawdy ożyciu iczłowieku, impresjonistyczną właściwością zaś jest przedstawianie subiektywnego przeżycia zamiast rzeczywistości zewnętrznej, charakterystyczne między innymi dla powieści W. Berenta. Trwałym majątkiem art. okazała się twórczość S. Żeromskiego i W. Reymonta, w okolicy nich tworzyli W. Orkan, A.Niemojewski, G. Daniłowski. Do awangardowych prób należą powieści K. Irzykowskiego (autotematyczna Pałuba) iS. Brzozowskiego (filozoficzna Sam pośród ludzi). Zmiany należy również odnotować wdramaturgii, wktórej wyraźnie wyodrębniły się cechy naturalizmu, na przykład G. Zapolska i W. Perzyński, J.A. Kisielewski i symbolizmu, na przykład S.Wyspiański, tym zjawiskom towarzyszyły przeobrażenia teatru