Co to jest Emigracyjna Literatura

Co oznacza LITERATURA EMIGRACYJNA: tworzona poza granicami państwie; w pol. l.e. były dwa okresy, ich sytuacją wspólną były wydarzenia polityczne: wXIX w. stworzenie listopadowe (1830) itzw. Ogromna Emigracja i wXX w. wybuch II wojny światowej. Obie W. Weintraub ustala: "poezja emigracyjna XIX iXX w. jest funkcją nowych pojęć oroli socjalnej słowa drukowanego wnowoczesnych społeczeństwach". Artystami l.e. wXIX w. byli romantyczni poeci: A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K.Norwid, T. Lenartowicz, B. Zaleski iinni. Atmosferę panującą pośród emigrantów poetycką strofą wyraził A. Mickiewicz wEpilogu do Pana Tadeusza. Rozproszenie pisarzy pol. poza granicami państwie po wrześniu 1939 r. było spore; na zsyłce wRosji znaleźli się między innymi W. Broniewski, A. Wat, G. Herling-Grudziński, H. Naglerowa, B. Obertyńska; wAnglii między innymi A.Słonimski, K. Wierzyński, M. Pawlikowska-Jasnorzewska, M. Kuncewiczowa, M. Grydzewski, K. Iłłakowiczówna, S. Baliński; wAmeryce: J. Lechoń, J. Tuwim, J. Wittlin; wArgentynie: W. Gombrowicz. Pisano wtedy gł. poezję, na przykład A.Słonimski Alarm (1940), S. Baliński Kolędę Warszawską (1939), M. Pawlikowska-Jasnorzewska Różę ilasy płonące (1941), J. Pietrkiewicz Znaki na niebie (1941), K. Wierzyński Ziemię-Wilczycę (1941). Oddzielny rozdział twórczości poetyckiej stanowiły teksty pisane w obozach wojskowych, w trakcie transportu iwalk; J. Bielatowicz, zebrał je wtomie Literatura karpacka (Jerozolima 1944), również wformie antologii literaturze polskiej na Wschodzie (Palestyna 1944), Nasze granice na Monte Cassino (Rzym 1945), Poeci Drugiego Korpusu (Rzym 1946). Pośród najsłynniejszych wymienić trzeba: Elegię emigrancką J. Łobodowskiego, Żołnierza polskiego W. Broniewskiego, J.Lechonia Grób Agamemnona, Ojczyznę Szopena K. Wierzyńskiego, Do aliantów M. Hemara iKwiaty polskie J. Tuwima. Na emigracji powstawała także proza, na przykład powieść Klucze M. Kuncewiczowej (1943), Dywizjon 303 A. Fiedlera (1942), Po Narwiku był Tobruk J.Poraya-Biernackiego (1945), Srebrne orły T. Parnickiego (1944). Fala l.e. stała się faktem po klęsce stworzenia warszawskiego, ukazały się wówczas między innymi Szopa za jaśminami T. Nowakowskiego (1948), Trans-Atlantyk, Pornografia (1960), Kosmos (1965) W. Gombrowicza, który przebywał wArgentynie. L.e. rozwijała się również wSzwecji, Szwajcarii, Kanadzie. Następna fala emigracji nastąpiła wlatach 50., między innymi Cz. Miłosz (1951), M.Hłasko (1958), A. Wat (1959); z kolei do państwie wrócili po 1956 M. Wańkowicz, T. Parnicki, Z. Kossak; wyjechali zPolski po 1968: S. Mrożek, L. Tyrmand, autor Dziennika 1954, filozof L. Kołakowski, H. Grynberg, autor Wojny żydowskiej, J. Kosiński, autor Malowanego ptaka, S. Wygodzki, autor powieści Zatrzymany do wyjaśnienia (1968). Dziś pisze się otych pisarzach pol. jako omieszkających i tworzących poza Polską: W.Odojewski, autor powieści Zasypie wszystko, zawieje (1971), W. Bieńkowski iK. Orłoś; wKanadzie W. Iwaniuk (od 1948), A. Ihnatowicz, D.I. Bieńkowska, Z. Bohdanowiczowa, wWielkiej Brytanii nowe pokolenie pisarzy: B. Czaykowski, A. Busza, A. Czerniawski