Definicja Niewoli Motyw

Co to jest Motyw niewoli:
Poezja:
Mitologia
Odyseja - Homer
Biblia
Dziady cz. III - Adam Mickiewicz
Pożegnanie z Marią - Tadeusz Borowski
Inny świat - Gustaw Herling-Grudziński
Żołnierz polski - Konstanty l. Gałczyński
Przydatne cytaty:
Niczego nie można zbudować na niewolnictwie, chyba, iż bunty niewolników. - Antoine de Saint-Exupéry
Daleko trudniej ukochać niewolnika, aniżeli pisać o zniesieniu niewoli. - Adam Mickiewicz
Opracowanie motywu niewoli:
W polskiej poezji motywy narodu pozostającego w niewoli pojawiły się wspólnie z zagrożeniem nie- : podległości państwie, a po rozbiorach stały się już jednym z fundamentalnych tematów naszego piśmiennictwa - siłą rzeczy, w pierwszej kolejności emigracyjnego. Polska pozostająca w niewoli i możliwości odzyskania niepodległości to zagadnienia, które generalnie określają kształt naszej literatury romantycznej. Proza realistyczna okresu pozytywizmu dawała obraz codziennego życia w realiach trzech zaborów, walki o zachowanie polskości. Tragiczne doświadczenia narodu w trakcie niemieckiej okupacji znalazły odbicie w tysiącach utworów, do dzisiaj powracają do nich niektórzy pisarze, a motyw okupacji jest praktycznie niemożliwy do precyzyjnego oddzielenia od tematu wojny.
Mitologia
W mitologii odnajdziemy dziesiątki przykładów interesującego nas motywu. Np. Dedal byt przetrzymywany w niewoli na Krecie poprzez króla Minosa, Ciągle tęsknił za swym rodzinnym miastem, jednak władca nie chciał mu zezwolić na powrót. Wobec czego Dedal obmyślił sposób ucieczki. Z ptasich piór zlepionych woskiem zbudował ogromne skrzydła i wydostał się z wyspy. Gdy Syzyf zdradził istotną tajemnicę bogów, Zeus wystał do niego Tanatosa - boga zgonu. Sprytny Syzyf złapał wysłannika i przykuł do ściany w piwnicy. W trakcie nieobecności Tanatosa ludzie przestali umierać, wyludniło się Królestwo Zmarłych. Zatem bogowie wystali Aresa, aby uwolnił Tanatosa. W podziemnym kraju Hades więził Korę.
Odyseja - Homer
Katastrofa flotylli dowodzonej poprzez wracającego do domu Odyseusza nastąpiła w państwie olbrzymów, ludożerców Lastrygonów. Ocalał tylko jeden okręt, resztę potężnymi głazami rozbili ludożercy, i on dotarł do wyspy bogini Kirke. Zaproszonych na ucztę żeglarzy napojono czarodziejskimi ziołami i zamieniono w świnie. Odys (pozostawał wtedy na okręcie) otrzymał od boga Hermesa jeszcze mocniejsze ziele, zmusił Kirke do odczarowania jego ludzi. W pałacu zostali zatrzymani poprzez cały rok, zatęsknili za ojczyzną. Kirke, przed wyrażeniem zgody na odpłynięcie, kazała odbyć Odysowi i jego towarzyszom podróż do podziemi, gdzie dusza wieszczka Terjezjasza przedstawiła bohaterowi przepowiednię: nie powinien jeść krów Heliosa, wprawdzie wróci do domu, lecz na cudzym statku, tracąc wszystkich towarzyszy. Zabije także zalotników żony.
Biblia
Tak zwana niewola babilońska miała miejsce pomiędzy 606 a 586 rokiem p.n.e., kiedy to mieszkańcy Judy zostali uprowadzeni poprzez Nabuchodonozora II do Babilonu. Jedni pozostawali w służbie władcy, inni zajmowali się handlem i rzemiosłem. Gdy Cyrus Ogromny, władca perski, zyskał Babilonię, zezwolił Żydom na powrót do państwie. Z kolei ustalenie dom niewoli odnosi się do Egiptu. Ignacy Krasicki Ptaszki w klatce, w klatce rozmawiają poddane personifikacji dwa ptaki: stary, pamiętający wolność i młody, urodzony już w niewoli. Młody czyżyk nie cierpi na skutek braku swobody, nie zna innego świata, z kolei stary wyznaje: Jam byt wolny, dziś w klatce - i dlatego płaczę. Odniesienia do sytuacji rozbiorowej Polski są w bajce zupełnie oczywiste.
Dziady cz. III - Adam Mickiewicz
Polska już we Wstępie jest widziana jako jedno ogromne więzienie (więzieniem narodów jest także cała imperialna Rosja z tego dzieła), staje się ofiarą następnych prześladowań, szczególnie sporo doświadczają ludzie młodzi, nawet zupełnie niewinne dzieci. Nowosilcow zamyka szkoty, na jego rozkaz aresztuje się i sądzi studentów. Odpowiednikiem takich działań jest kwestia uczniów wileńskich, których przywódcą był Tomasz Zań. W dzień wigilijny, to już pierwsza scena (tak zwana więzienna) więźniowie spotykają się w celi Konrada. Witają Żegotę (Ignacego Domejkę), nowego towarzysza niedoli, który został aresztowany jednakże nie brat udziału w spisku. Tłumaczą Żegocie, iż powodem ich nieszczęść jest Nowosilcow. Tomasz (Zań) uważa, że więźniowie nie mający rodzin winni brać całą winę na siebie, poświęcić się dla uratowania innych. Sam jest gotowy stanąć na czele tej ekipy. Więźniowie rozmawiają o prześladowaniach w niewoli, opowiadają sobie przeżycia. Tomasz mówi o głodzie, osłabieniu. Sobolew-ski relacjonuje scenę, jaką widział, gdy prowadzono go na przesłuchanie: kibitki uwoziły na Syberię skazanych - byty pośród nich wynędzniałe dzieci. Pośród wywożonych był Jankowski, który krzyczał Jeszcze Polska nie zginęła, Sobolewski zauważył także drugiego ze znajomych. To torturowany Wasilewski - jego bezwładne zwłoki wrzucono do kibitki. Niewola w utworze jest pokutą za grzechy narodu, cierpieniem, które doprowadzi go do wolności.
Pożegnanie z Marią - Tadeusz Borowski
Tyłułowe opowiadanie tego zbioru nie przedstawia obozu koncentracyjnego, lecz realia okupowanej Warszawy. To jest obraz bardzo odległy od heroicznych scen, martyrologii. Ludzie, aby jakoś żyć, musieli dostosować się do nowych warunków bytu, w pierwszej kolejności zajęli się handlem (także z Niemcami): handlowano wszystkim, nawet ludźmi uciekającymi z getta, którego tragedia właśnie się dopełnia. Bohater opowiadania (jak inni pracuje, bawi się, pije, handluje wódką) ma także świat prywatny, usiłuje znaleźć w nim miejsce dla miłości, literaturze. Jego narzeczona została aresztowana w trakcie ulicznej łapanki, a jej los jest w tej sytuacji przesądzony, Marię wywieziono wspólnie z transportem żydowskim do osławionego obozu nad morzem, zagazowano w komorze krematoryjnej, a dato jej zapewne przerobiono na mydło.
Inny świat - Gustaw Herling-Grudziński
Grudziński od marca 1940 roku do 20 stycznia 1942 roku pozostawał w różnych radzieckich więzieniach, potem w obozie w Jarcewie pod Archangielskiem. W więzieniu w Witebsku, w dusznych, zatłoczonych celach, ignorując fundamentalne zasady higieny przetrzymywano bardzo różnych ludzi (przedstawicieli wielu narodowości, nawet księży, rabinów, radzieckich generałów) oczekujących wyroków, zsyłki. Sam autor trafił do owego więzienia po wyczerpujących, wielogodzinnych nocnych przesłuchaniach (prowadzonych w Grodnie), w trakcie których uznano go za polskiego oficera pracującego dla niemieckiego wywiadu i ostatecznie wydano wyrok opierając się na tak sformułowanego oskarżenia: Zamierzał przekroczyć granicę sowiecko-litewską, by prowadzić walkę ze Związkiem Sowieckim. Dopiero po paru miesiącach przetrzymywania pisarza w więzieniach wystano go w drogę do miejsca zsyłki - Jarcewa pod Archangielskiem. W trakcie długiej podróży w nieludzkich uwarunkowaniach narrator bez pośpiechu poznawał systemy rządzące światem więźniów. Przekonał się, iż bez względu dominują w nim urkowie (a więc więźniowie kryminalni), którzy narzucają własne porządki wszystkim, mają wielką przewagę nad więźniami politycznymi. W czasie podróży wiele rozmawiano, nawiązywano znajomości, wymieniano się zasłyszanymi informacjami. Obóz w Jarcewie założono w 1937 roku, pierwsze ekipy więźniów spały przy czterdziestostopniowym mrozie w szałasach z gałęzi, dziennym pożywieniem byt talerz zupy i trzysta gramów chleba. W latach czterdziestych Jarcewo tworzyły już liczne, otoczone drutem kolczastym, baraki mieszkalne i pomieszczenia różnych obozowych instytucji, doprowadzono linię kolejową - więźniowie pracowali przy wyrębie lasów, obóz stanowił ogromne centrum przemysłu drzewnego.
Żołnierz polski - Konstanty l. Gałczyński
Bohaterem wiersza jest jeden z polskich żołnierzy, którzy we wrześniu 1939 roku, pomimo bohaterskiej obrony, musieli ulec miażdżącej przewadze Niemców. Wraca z niewoli, idzie ze spuszczoną głową, bez pośpiechu, pogrążony w rozpaczy, przygnębiony. Nie ma broni, jest bezsilny, czuje się bezdomny w ojczystym państwie, wojna zniszczyła jego świat, zabrała mu wszystko. Nawet nadzieję