Definicja Homole

Gdzie jest HOMOLE Homole to niezbyt spory (o długości ok. 800 m), ale nadzwyczajnie malowniczy wąwóz położony niedaleko Szczawnicy, w sąsiedztwie wsi Jaworki, u stóp Wysokiej – najwyższego szczytu Pienin. To jest najsłynniejszy spośród rezerwatów Pienińskiego Parku Narodowego. Dnem wąwozu prowadzi zielony szlak turystyczny z Jaworek pod Wysoką, z drewnianymi mostkami i stromymi drabinkami.O wyjątkowym uroku tego wąwozu decydują dzikie, niedostępne dla ludzi, bardzo strome ściany zbudowane z jurajskich i kredowych skał wapiennych, o fantastycznych kształtach i wysokości przekraczającej 100 m. Skalistym dnem wąwozu, kaskadami pośród ogromnych głazów płynie potok Kamionka. Zima dodatkowo podkreśla surowość tutejszego krajobrazu.Na takie ukształtowanie doliny wpłynęło pęknięcie formacji skalnej w okresie górnokredowym w wyniku wypiętrzania terenu, w dalszym ciągu plejstoceński lodowiec, po którym pozostała część osuwisk kamiennych, a w końcu działalność potoku, który, żłobiąc spękane skały, pogłębił dolinę. W widoku z góry kształt wąwozu jest owalny, i właśnie do kształtu nawiązuje nazwa pochodząca od łemkowskiego słowa gomoła (homoła), a więc obły, bezrogi (Małe Pieniny poprzez stulecia były miejscem życia Łemków, z ich odrębną kulturą i językiem).Skalne wąwozy od zawsze fascynowały ludzi. Wąwóz Homole przynajmniej od XV wieku był odwiedzany poprzez poszukiwaczy skarbów. Pozostał po nich szyb odkryty w 1736 roku, a w nim narzędzia górnicze. W sąsiedztwie wąwozu, nad potokiem Krupianka znajdują się dawne wapienniki do wypalania skał wapiennych. Tuż przy wejściu do wąwozu, w miejscu, gdzie Kamionka uchodzi do potoku Grajcarek, na lewym brzegu znajduje się płaski cypel ze śladami przekopu rozdzielającego niegdyś bieg potoku w taki sposób, Iż cypel był wówczas wyspą. W tym miejscu archeolodzy odnaleźli fragmenty ceramiki i cegieł z XVI­–XVII wieku. Być może to są pozostałości zam­ku Homola, o którym – jako o budowli opustoszałej, wchodzącej w skład uposażenia wikariuszy z Bobowej – jest wzmianka w pewnym dokumencie z 1529 roku.Dla przyrodników wąwóz Homole jest bardzo istotny raczej dlatego, Iż skalne ściany, a Również usypiska głazów porasta pierwotna roślinność pionierska – nie przekształcona poprzez człowieka. To jest zatem swoiste „laboratorium przyrody”, w którym można obserwować, jak na nagich skałach pojawiają się na początku porosty i mchy, potem drobne rośliny kwiatowe tworzące naskalne murawy, po nich jałowce, a w końcu – po setkach i tysiącach lat – las. Żyją tu liczne chronione gatunki roślin, między innymi storczyki, złocienie, skalnice i urdziki karpackie, i zwierząt, między innymi puchacze i sokoły pustułki. Dla geologów jest on „otwartą księgą” pozwalającą zrozumieć burzliwą historię zmian, jakim ulegała ta okolica w ciągu prawie 100 mln lat. Z kolei znaczenie krajobrazu dla wszystkich miłośników jego piękna najlepiej ujął piewca tych stron – Jan Wiktor: Homole to miniatura Pienin z ich dzikością, romantyzmem i malowniczością, to zakątek stworzony z kamiennego uroku, z wody i zieleni