Definicja Bieszczady

Gdzie jest BIESZCZADY Niegdyś Karpaty Wschodnie wyraziście istniały w narodowej wyobraźni. Czarnohora, Gorgany, huculski folklor i mitologia były do II wojny światowej w miarę popularne – wojażowano do Jaremcza, Żabiego, Worochty. Mieszkańcy tej „egzotycznej” krainy weszli do literatury i sztuki. Tamten świat został odcięty od dzisiejszej Polski; z Karpat Wschodnich pozostały w granicach Polski Bieszczady. Tragiczne wydarzenia, jakie nastąpiły na ich terenie już po wojnie, wywołały prawie całkowite wyludnienie tych gór. Niegdyś w miarę gęsto zasiedlone poprzez ludność pochodzącą z różnych nacji (miejscowymi góralami były ekipy etniczne Bojków i Łemków – bliscy krewni Hucułów), były do połowy lat 50. w zasadzie zamknięte. I wtedy właśnie nastąpiło odkrycie Bieszczad – przez swą powojenną historię weszły do narodowej mitologii, w specyficzny jednak sposób. Publicystyka prasowa, poezja (raczej Łuny w Bieszczadach J. Gerharda, niegdyś lektura szkolna), a najsilniej video (Ogniomistrz Kaleń, Baza ludzi umarłych, Rancho Texas, Wilcze echa) pokazywały z jednej strony okrutne wydarzenia, niebezpieczną surową przyrodę i zmagających się z nią twardych ludzi, z drugiej – obraz ogromnych, fascynujących naturalnymi walorami przestrzeni, które należy zagospodarować. Dzisiejsze Bieszczady trudno już nazwać pustymi górami, ale podkreślić trzeba, Iż sporo minionych zamierzeń gospodarczych się tu nie udało – i wiele aby o tym mówić. Rozwinęła się jednak turystyka. Góry te w ostatnim półwieczu przekształciły się wyraźnie w dwojaki sposób. Natura pokazała w nich własną siłę i sporo z terenów niegdyś zagospodarowanych rolniczo zrenaturalizowało się, tak Iż dzisiaj trudno już zauważyć dawne miedze czy granice zagród. Innych przekształceń w krajobrazie Bieszczad dokonało utworzenie w Myczkowcach i Solinie dwóch jezior zaporowych. Szczególnie Jezioro Solińskie ze swoim ogromem i nadzwyczajnie rozwiniętą linią brzegową, z wysokimi stokami wzgórz stromo spadającymi w toń jeziora i wyspami, wyrosło na znak bieszczadzkiego pejzażu. Czerwone, jesienne buki nadsolińskich wzgórz odbijające się w lustrze rozgałęzionego jeziora to obraz nie do zapomnienia. Obwodnice, zarówno ta wokół akwenu, jak i ta znacząco obszerniejsza, na południe sięgająca aż po Ustrzyki Górne, są wspaniałe widokowo i znakomicie ułatwiają dotarcie do w najwyższym stopniu interesujących zakątków Bieszczad. A są nimi najwyższe partie tych gór (aktualnie włączone w skład Parku Narodowego), z charakterystycznymi aktualnie w Polsce tylko dla Bieszczad połoninami – wysokogórskimi łąkami stworzonymi wskutek specyfiki klimatu Karpat Wschodnich w miejsce lasu regla górnego i kosodrzewiny. Wędrując po Bieszczadach, nie dostrzeżemy już oryginalnej autochtonicznej zabudowy, można ją zobaczyć tylko w sanockim skansenie (łemkowskie chałupy zachowały się jeszcze również w Beskidzie Niskim). Pozostało w Bieszczadach nieco zabytków sakralnych: warto obejrzeć wspaniałe cerkiewki w Równi, Hoszowie (obie koło Ustrzyk Dolnych), Smolniku (w pobliżu Lutowisk), Chmielu (koło Dwernika) czy odbudowaną dopiero co poprzez miłośników Bieszczad cerkiew w Łopience (niedaleko słynnego rezerwatu „Sine Wiry”, z drugiej strony ujścia Wetliny do Solinki). Na zamku w Sanoku należy koniecznie zobaczyć jedną z najwspanialszych w Polsce kolekcji malarstwa: zestaw karpackich ikon z XV-XIX wieku