Co to jest Tragedia

Co oznacza TRAGEDIA: gatunek dramatu, wktórym wyróżniającą kategorią jest tragizm jako nierozwiązywalny konflikt dwóch uprawnionych sił: na przykład prawa boskiego ipaństwowego. Uźródeł narodzin t. tkwi obrzęd rel. ku czci boga wina Dionizosa; klasyczny wzorzec stanowi tragedia Sofoklesa Antygona. Wskaźnikami t. są: wysoki styl, wzniosłość, patos, bogactwo figur stylistycznych, kommos - pieśń żałobna wyrażająca rozpacz, ból bohaterki, jej bezsilność, pieśni chóru komentujące bieg wydarzeń. Kategorie estetyczne: katharsis (oczyszczenie), fatum (użytek, los), hybris (grzech pychy); kreacja bohaterów głównych ipobocznych inspirowana lekturą mitów; kompozycja zamknięta wg klasycznej zasady decorum (stosowności, reguł trzech jedności: miejsca, akcji, czasu), której akcja przebiega wg schematu: przedstawienie sytuacji wyjściowej ijej bohaterów, zwrot akcji, tak zwany perypetia, pkt. kulminacyjny zdarzeń, klęska bohatera, katastrofa, rozwiązanie akcji. T. antyczna ostrukturze kompozycyjnej zgodnej zPoetyką Arystotelesa zawierała: prolog - pieśń na wejście, zawiązująca akcję iprezentująca bohaterów, parados - pieśń chóru wkraczającego na orchestrę (scenę), postęp akcji dramatycznej, wktórej funkcję aktów iodsłon pełniły epejsodia (sceny dialogowe, monologi) istasimony (pieśni chóru) przeplatające się nawzajem, harmonijnie rozwijające akcję, jej finał stanowiła exodos - pieśń na wyjście, ostatnia pieśń chóru schodzącego ze sceny. Dla efektownego rozwiązania akcji t. wprowadzono niespodziewane pojawienie się bóstwa, tak zwany deus ex machina, na przykład Władca Edyp Sofoklesa, Ifigenia wAulidzie Eurypidesa. T. renesansowa nawiązywała do wzorów antycznych, kwitła we Włoszech, Francji iw Polsce zJ. Kochanowskim jako autorem Odprawy posłów greckich. T. klasycystyczna (XVII w.), zwł. we Francji, przestrzegała reguły trzech jedności, czystości gatunkowej, chronologii wydarzeń przyczynowo-skutkowych, harmonii pomiędzy aktami (przeważnie pięć), wzniosłego nastroju, poetyckiej powściągliwości, kreacji bohaterów wysoko urodzonych, sławnych, którzy wobronie honoru albo uczuć sprzeciwiali się woli starszych (ojców, władców), nakazom życia społ., toczyli walkę wewn. wimię sumienia; najwybitniejszymi artystami byli: P. Corneille, autor Cyda iHoracjuszy, iJ.B. Racine, autor Bereniki, Fedry. T. narodowa, odmiana t. klasycznej otematyce narod. ihist., typowa dla Polski 2. poł. XVIII w.: A. Felińskiego Barbara Radziwiłłówna, F. Karpińskiego Judyta, królowa polska, W. Bogusławskiego Władysław III Warneńczyk iL. Kropińskiego Ludgarda