Co to jest Reportaż

Co oznacza REPORTAŻ: gat. sztuki dziennikarskiej polegający się na faktach, wyrastający ze sprawozdania dziennikarskiego odpowiadającego na pięć klasycznych pytań: "kto", "gdzie", "kiedy", "jak", "dlaczego", co go różni od fikcji lit.; pełni funkcję sprawozdawczą (autentyzm, aktualność, dynamizm) wukazywaniu zdarzeń, sytuacji, portretowaniu ludzi, zakładając osobisty relacja reportera do przedmiotu stosunku, pisany stylem ekspresyjnym. Odznacza się wkompozycji r.: wstęp, zawiązanie akcji, a więc prezentację zdarzenia, sytuacji, portret człowieka, zakończenie zuwagami ispostrzeżenia reportera. Występują 4 kategorie czasu: rzeczywistego zdarzenia, odtworzonego iprezentowanego, zbierania materiału poprzez autora iczas odbioru. Artystą r. jako sztuki dziennikarskiej jest E.E. Kisch (1885-1948), autor Szalejącego reportera iJarmarku sensacji i Zapisz to, Kisch; wPolsce pionierami r. byli między innymi B. Prus, H. Sienkiewicz, S. Żeromski, K. Irzykowski; mistrzami gatunku wXX w. M. Wańkowicz, autor między innymi Szczenięcych lat, Na tropach Smętka, Westerplatte, i K. Pruszyński (Droga wiodła poprzez Narwik), A. Janta-Połczyński, po wojnie między innymi: K. Kąkolewski, J. Lovell, Z. Kozicki, H. Krall, A. Strońska, E.Berberyusz, T. Torańska, R. Kapuściński (Imperium, Szachinszach, Cesarz). Z racji na kryterium miejsca istosowanych środków wyrazu fundamentalne rodzaje to r. prasowy (na przykład fotoreportaż), r. radiowy (przekaz słuchowy, foniczny, na przykład między innymi migawka radiowa, montaż radiowy, transmisja bezpośrednia, r. problemowy ipodróżniczy, r. portretowy), r. filmowy (reporter posługuje się kamerą filmową), r. telewizyjny (autor nie tyle relacjonuje fakty albo wydarzenia, ile usiłuje odtworzyć określone mechanizmy, systemy jakichś ustalonych zjawisk albo sytuacji konfliktowych, stąd nazywany bywa "narzędziem" poznania prawdy, na przykład wreportażach E. Jaworowicz Kwestia dla reportera; audiowizualny przekaz wykorzystujący tworzywo obrazowe, mowę ludzką iróżnego rodzaju dźwięki; powstaje wkilku fazach: gromadzenie materiału dokumentacyjnego, pisanie scenariusza, wykonywanie zdjęć, montaż (w wozie transmisyjnym, wstudio), redagowanie odautorskiego komentarza,
synchronizacja tworzywa obrazowego zdźwiękowym, na przykład reportaże M. Wiernikowskiej zCzeczenii ipowodzi na Dolnym Śląsku). Wg kryterium tematycznego wyróżniamy: r. podróżniczy (na przykład S.Auguścika Podróże na Kresy), zagraniczny, sądowy, kryminalny, interwencyjny (na przykład E. Cieciorko wFaktach wrocławskiej TV), wojenny (M. Wańkowicza Szkice spod Monte Cassino; J. Reeda Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem), popularnonaukowy, socjologiczny, historyczny (na przykład B. Wołoszańskiego Sensacje XX wieku) i tym podobne Z racji na formę wypowiedzi dziennikarskiej zmienia się: r.informacyjny, sprawozdawczy (chronologia wydarzeń isubiektywny sposób podania informacji), publicystyczny (posługuje się obrazem ikomentarzem odautorskim), literacki (zamieszczany przeważnie wczasopiśmie lit., jego autorem jest poeta-beletrysta, wykorzystujący temat jako refleksję nad intelektualną, emocjonalną osobowością człowieka, swój kunszt artystyczny wyraża środkami językowo-stylistycznymi, operując wieloma typami narracji), "ogromny" (story), zawierający wszystkie cechy tego gatunku