Definicja Ojczyzny Motyw

Co to jest Motyw ojczyzny:
Poezja:
Rzecz to piękna - Tyrtajos
Pieśń o Rolandzie
Odprawa posłów greckich, Pieśń o spustoszeniu Podola - J. Kochanowski
Transakcja wojny chocimskiej - W. Potocki
Kazania sejmowe - Piotr Skarga
Hymn do miłości ojczyzny - I. Krasicki
Powrót posła - J.U. Niemcewicz
Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta - F. Karpiński
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech - J. Wybicki
Konrad Wallenrod, Dziady cz. III, Pan Tadeusz, Reduta Ordona - A. Mickiewicz
Kordian, Hymn Smutno mi Boże ... - J. Słowacki
Moja piosenka II - C.K. Norwid
Nad Niemnem - E. Orzeszkowa
Trylogia - H. Sienkiewicz
Rota - M. Konopnicka
Przedwiośnie - S. Żeromski
Z głową na karabinie ... - K.K. Baczyński
Pieśń o żołnierzach w Westerplatte - K.I. Gałczyński
Gawęda o miłości ziemi ojczystej - W. Szymborska
Video:
Popiół i diament - A. Wajda
Człowiek z żelaza - A. Wajda
Opracowanie motywu ojczyzny:
W jednym z wierszy Słowackiego znajdujemy obraz tłumu idącego i krzyczącego: Polska! Polska!, a w dalszym ciągu Boże! Ojczyzna! Ojczyzna! Bóg spojrzał na idących i zapytał: Jaka? To pytanie powtarza się w naszej poezji od stuleci. Na przestrzeni wieków zmieniało się samo znaczenie definicje "ojczyzna", różnie definiowano także patriotyzm w zależności od przyjętego światopoglądu, opcji politycznej, przynależności do różnych grup socjalnych i tak dalej Niemniej, ojczyzna (jako najwyższa wartość życia zbiorowego) to jeden z najczęstszych motywów naszej literatury, która przedstawiła tysiące przykładów patriotycznych postaw, walki o niepodległość i (znacząco mniej) patriotyzmu czasu pokoju, powtarzała apele o ratowanie zagrożonego państwie, wskazywała konflikty między interesem jednostki a dobrem ojczyzny, manifestowała tęsknotę za nią. Wymagania obywatela wobec ojczyzny, głębokie przywiązanie do rodzinnego państwie są tematem nowożytnej europejskiej literatury od czasów renesansu,
Pieśń o Rolandzie
Roland niezłomnie walczył w obronie swych ideałów: wiary, cesarza, ojczyzny - nazywanej w poemacie słodką Francją. Pomimo tej nuty patriotyzmu w średniowiecznym rozumieniu owego definicje, główny byt dla niego rycerski honor, rycerska sława, poległa w obronie wiary, nie ojczyzny, którą pojmowano wtedy odmiennie niż dzisiaj.
Pieśń o spustoszeniu Podola - Jan Kochanowski
Wykorzystując brak króla, Tatarzy napadli na Podole i mające poruszać sumienia czytelników obrazy ich najazdu przynosi właśnie ta pieśń. Obrazy spustoszenia, ruiny, ludzkich nieszczęść. Autor apeluje do wszystkich kochających ojczyznę o dofinansowanie wojska, rozsądne przygotowanie odwetu na wrogach, zmycie hańby i właściwą obronę granic państwie. Występując z pozycji patriotycznych, ostrzega przed grożącym Rzeczypospolitej, jeszcze potężnej, silnej, poważnym niebezpieczeństwem.
Kazania sejmowe - Piotr Skarga
Skarga, nadworny kaznodzieja Zygmunta III Wazy i żarliwy propagator kontrreformacji, napisał siedem kazań sejmowych, które miały być wygłaszane w trakcie mszy tradycyjnie otwierających obrady sejmu. Jedno z nich nosi tytuł O miłości ku ojczyźnie i, posługując się metaforami i symbolami biblijnymi, przynosi patriotyczne ostrzeżenie przed grożącymi krajowi niebezpieczeństwami, niesionymi poprzez sześć szkodliwych chorób: Pierwsza jest - nieżyczliwość ludzka ku Rzeczypospolitej i chciwość domowego łakomstwa. Druga - niezgody i rozterki sąsiedzkie. Trzecia - naruszenie religii katolickiej i przywary heretyckiej zarazy. Czwarta - dostojności królewskiej i władzy osłabienie. Piąta - prawa niesprawiedliwe. Szósta - grzechy i złości jawne, które się przeciwko Panu Bogu poniosły i pomsty od niego wołają. Skarga nie byt ogromnym myślicielem politycznym, był z kolei znakomitym patriotą, jego kazania w dziewiętnastym wieku stały się książką współtworzącą narodową świadomość, kształtującą postawy uczestników konspiracji, żołnierzy powstań. Wacław Potocki Nierządem Polska stoi. W tym utworze, stanowiącym patriotyczne ostrzeżenie, jest mowa w pierwszej kolejności o tym, iż zło ma źródło w stałym zmienianiu w ojczyźnie praw, których i tak nikt nie przestrzega Szczególnie najmożniejsi, gdyż prawny chaos uderza raczej w szlachtę średnią i biedną. Polska nie "stoi" nierządem, ale systematycznie upada, pogrąża się w konsekwencji nierządu. To motyw bardzo regularnie powracający w literaturze Potockiego, podstawa niewesołych wizji przyszłości przedstawianych poprzez poetę, który twierdził wręcz, iż Polska w konsekwencji braku przestrzeganego prawa i odpowiedniej władzy  się rozpłynie, jakby przewidział zabory. Potocki dobrze znał ustrój Polski, nie budował groźnych obrazów podobnych do wieszczeń Piotra Skargi, lecz ze smutkiem (i rozczarowaniem) gorącego patrioty odnotowywał, iż skurczyła się i sława, i polskie granice. Józef Wybicki Mazurek Dąbrowskiego. Wybicki napisał Pieśń legionów polskich we Włoszech w 1797 roku. W lipcu tego roku odśpiewano ją, wykorzystując ludową melodię zbliżoną do mazurka, w trakcie uroczystego pożegnania odchodzących z miasta Reggio legionistów. Pieśń wyglądała nieco odmiennie niż dzisiejszy Mazurek Dąbrowskiego: miała inny start, układ zwrotek, liczyła o dwie strofy więcej. Utwór zdobył wielką popularność, w państwie rozpropagowali go polscy żołnierze walczący u boku Napoleona, w momencie stworzenia listopadowego (1831) uznano go za hymn narodowy, w 1927 roku został hymnem państwowym. Mazurek Dąbrowskiego, przesycony optymizmem i wiarą w odzyskanie poprzez Polskę niepodległości, odwołuje się do znanych wydarzeń z historii naszego państwie: zwycięstw Czarnieckiego nad Szwedami, stworzenia kościuszkowskiego, bitwy pod.Racławicami. Czarniecki, Kościuszko to przykłady patriotycznej postawy. Wzorem osobowym Polaka jest także w wierszu generał Henryk Dąbrowski, z kolei odpowiednikiem zwycięskiej realizacji planów Napoleon Bonaparte, z którego wojnami najpierw XIX wieku Polacy łączyli nadzieje na odzyskanie niepodległości. Dąbrowski ma, towarzysząc armiom Napoleona, doprowadzić legionistów do wolnej Polski, do niego kierowane są słowa refrenu wypowiadane poprzez żołnierzy legionów. Polska istnieje, jednakże nie ma państwa, gdyż trwa naród - uważane jest, iż Mazurek zapoczątkował takie, ówcześnie nowoczesne, pojmowanie kwestie narodowej, które w XIX wieku stało się powszechne.
Konrad Wallenrod - Adam Mickiewicz
Tytułowy bohater, pomimo wychowania w Zakonie, czuje się Litwinem, jest patriotą, który podejmuje samotną walkę z Krzyżakami. Może zwalczyć potężnych wrogów tylko zdradą, podstępnym działaniem na ich szkodę i taką właśnie drogę wybiera - składając na ołtarzu ojczyzny swój rycerski honor, osobiste szczęście, nawet życie. Nie może zaznać szczęścia w życiu, gdy niefortunna jest jego ukochana ojczyzna. Jego patriotyzm przypomina postawę prometejską: dla dobra ojczyzny będzie walczył z sitami wyższymi, swym sumieniem i honorem, nawet z Bogiem. Utwór odegrał ważną rolę w kształtowaniu bardziej nowoczesnej postawy patriotycznej rówieśników autora i kolejnych generacji, stal się dla spiskowców swego rodzaju katechizmem i zarazem podręcznikiem moralności ludzi walczących w podobny do Konrada sposób. Nakazywał poświęcić dla ojczyzny wszystko, zrezygnować z wszystkiego poza walką. Konrad Wallenrod jest pierwszym utworem w sposób tak pełny przedstawiającym koncepcję "patriotyzmu walki", patriotyzmu bez narodowego państwa, tłumionego poprzez zaborców, nakazującego maską zasłaniać oblicze, skrywać prawdziwe uczucia i spiskować.
Pan Tadeusz - Adam Mickiewicz
Pan Tadeusz został napisany ku pokrzepieniu serc, jest wyrazem tęsknoty za krainą dzieciństwa, gdzie się człowiek napije, nadysze Ojczyzny. Akcja poematu rozgrywa się w miejscu przypominającym raj. Wszystko jest na Litwie piękniejsze niż w każdym innym zakątku świata: lasy, kwiaty, pola, łąki, zwierzęta. Zarazem wszystko, co litewskie pozostaje bohaterom najbliższe, wielbione i swojskie. Życie toczy się odpowiednio z rytmem przyrody, przyjaznej człowiekowi i opisywanej z ogromną miłością, uwielbieniem. W tej krainie mieszkają nadzwyczajnie barwne postaci, nawet wielu oryginałów i dziwaków. Wszyscy stanowią zwartą społeczność, są połączeni głębokimi więzami międzyludzkimi, mają wspólne upodobania, wyobrażenia o świecie, jego porządku, łączy ich patriotyzm (Ksiądz Robak pełni nawet rolę wręcz mesjanistyczną), ukochanie ziemi przodków, istotnym spoiwem patriotycznej wspólnoty pozostaje tradycja. Mickiewicz daleko odszedł od formuły o/czy-zna jest tam, gdzie źle. Przedstawił w Panu Tadeuszu ojczyznę szczęśliwą, którą jakby ominęły następne klęski spadające na naród. Można odnieść wrażenie, iż historia, duch przemian mają raptem min. wpływ na Soplicowo, jego społeczność. Utwór jest patriotycznym poematem o urodzie ziemi ojczystej, krajobrazów zapamiętanych z dzieciństwa, pięknie i barwności tradycji, mówi o sile zgodnej wspólnoty, harmonii życia, ojczyźnie rzekomo oczekującej na powrót synów w rozproszeniu. Pozostający na emigracji autor przypomniał wyidealizowaną polską realność, narodowe, tradycyjne wartości, kulturę, dat wręcz pewien wzorzec polskości, ukazując niezmienione od lat centrum polszczyzny. Zamieszkiwali je ludzie kochający swój państwo, którzy w obliczu niebezpieczeństwa stawali się solidarni, zapominali o urazach. Gdy do Soplicowa, wspólnie z wojskami Napoleona, wkroczyła ogromna historia, znów pojawiły się nuty wyłącznie optymistyczne - w poemacie nie ma słowa o błyskawicznie nadchodzących dniach klęski pod Moskwą. Jest raczej pragnienie, sen o nowej, odmienionej, lecz ciągle pięknej, wolnej Polsce.
Nad Niemnem - Eliza Orzeszkowa
Optymistyczne, pozytywne rozwiązanie wszystkich wątków powieści w pewnym sensie wskazuje drogę prowadzącą do ratowania polskości w popowstaniowych realiach. Taką receptę znajduje młode pokolenie: w ludzie szukając zdrowia moralnego, źródła patriotyzmu i żywej tradycji, witalności i aktywności. Sprzymierzeńcem młodych będzie drobne ziemiaństwo, ludzie ciężkiej, codziennej pracy. Odrodzą się dwory, nad Niemen wróci odwieczna harmonia. W tym kontekście raczej nie należy mówić o konflikcie pokoleń, zarówno młodzi, jak i starzy nie stanowią w powieści jednolitych grup, przecież młody jest na przykład Witold i jego siostra Leonia, a trudno o bardziej kontrastowe postaci. Aby ta fantastyczna wizja urzeczywistniła się, konieczna jest pozytywistyczna robota u podstaw, wysiłek zmierzający do podniesienia poziomu cywilizacyjnego ludu, również naprawy stosunków na wsi - tak chcą działać Witold i Benedykt Korczyńscy. Pozytywistyczny rodowód mają i inne idee wpisane w powieść: kult pracy jako najwyższej wartości w życiu człowieka, najwyższej formy patriotyzmu, postulat użyteczności socjalnej (jego zaprzeczenie to pasożytnictwo arystokracji), utylitaryzm, kult edukacji (Witold), walka o polskość ziemi, legalne działania ekonomiczne zastępujące konspirację, zbrojny gest.
Pieśń o żołnierzach z Westerplatte - Konstanty l. Gałczyński
Gałczyński oddał hołd obrońcom nadmorskiej placówki, przedstawił swoją wizję wydarzeń historycznych. Utwór nie opowiada o samej heroicznej walce z przeważającymi siłami wrogów, przedstawia z kolei obraz polskich żołnierzy poległych w boju: czwórkami, w żołnierskim szyku pomaszerowali do nieba. W chmurach dudnił równy krok Morskiego Batalionu. Jego bohaterzy nie żałowali bólu, ran, wreszcie zgonu poniesionej w obronie ojczyzny Spotyka ich teraz najwyższa nagroda, maszerują na niebieskie polany. Obrońcy wybrzeża Bałtyku wesprą walczących w Warszawie, ich duch będzie aktualny wśród ruin stolicy, pamięć o nich podtrzyma nadzieję zwycięstwa, zachęci do oporu przeciw Niemcom